Prasnottara Rathnamaalikaa
प्रश्नोत्तररत्नमालिका
Prasnottara Rathna Maalikaa
By Sri Shankaraachaarya
186-254
Who will not, indeed, accept, and adorn one’s own neck with, a precious diamond necklace, when it is offered as a gift?
Who will not, indeed, accept such a gift when it comes from none other than Shankara?
The gift from Shankara is in the form of a series of questions and answers which are comparable to precious diamonds. One should study, memorize and keep them at one’s fingertips, as precious possession.
Shankara uses wordplay with kanthasthita and kantastha to describe both ‘the decoration of the neck’ and ‘memorizing of the questions and answers’.
In our Sanatana Dharma, guru-sishya relationship flourishes as the sishya reverentially approaches the guru with his questions and the guru enlightens the sishya with appropriate answers.
In Bhagavad Gita, Krishna describes how the transfer of gnaana takes plece between the guru and the sishya:
तद्विद्धि प्रणिपातेन परिप्रश्नेन शेवया।
उपदेश्यन्ति ते ज्ञानं ज्ञानिनस्तत्वदर्शिनः॥४.३४ll
tadviddhi pranipaatena pariprashnena sevayaa/
upadekshyanti te jnaanam jnaaninas tattwadarshinah // 4.34 //
“Arjuna,
Know how to acquire the Knowlwdge of Brahman.
It is from the Gnanis, the Knowers of the Ultimate Truth —
Approach them with all humility;
make obeisance to them;
question them exhaustively;
and render service to them.”
In Prasnottara Rhathna Maalikaa, Shankara goes one step further and shows how to frame the appropriate questions also before giving their answers. This is to ensure that the sishya gets the required guidance for the proper growth of his character and personality.
Shankara does a piece of counselling too!
Shankara’s Prasnottara Rhathna Maalikaa consists of 67 slokas. In the first sloka the ‘vishaya’ or the subject-matter of the poem is introduced in a very poetic fashion.
कः खलु नालङ्क्रियते दृष्टादृष्टार्थसाधनपटीयान् ।
अमुया कण्ठस्थितया प्रश्नोत्तररत्नमालिकया ॥ १॥
kaH khalu nAla~Nkriyate dR^iShTAdR^iShTArthasAdhanapaTIyAn |
amuyA kaNThasthitayA prashnottararatnamAlikayA || 1||
“Who will not adorn his own neck with this Prasnottara Rhathna Maalikaa, this diamond necklace of questions and answers, which enablies its wearer to reach the desired goals both here and hereafter, both materially and spiritually?”
This is a rhetorical question that is used to lay emphasis on a particular point the author wants to make. It does not require a separate answer. It is implied in the question itself.
Shankara also uses word- play with Kanthasthita and kanthastha, meaning ‘ornament on the neck’ and ‘memorisation of the questions and answers’, respectively.
In the last sloka, Shankara describes the ‘prayojana’ or benefit one would get from memorizing the questions and answers:
इत्येषा कण्ठस्था प्रश्नोत्तररत्नमालिका येषां ।
ते मुक्ताभरणा इव विमलाश्चाभान्ति सत्समाजेषु ॥ ६७॥
ityeShA kaNThasthA prashnottararatnamAlikA yeShAM |
te muktAbharaNA iva vimalAshchAbhAnti satsamAjeShu || 67||
“With the wisdom acquired from this poem of questions and answers, one would shine forth with radiance, like an ornament of pearls, in the company of wise people.”
In between these two slokas come some 175 questions with answers, running through 65 slokas.
Prasnottara Rhathna Maalikaa can be taken as a text-book that teaches, through the method of questions and answers, values that promote right perception and proper understanding of the objectives of human life.
By studying this Poem, one would certainly develop ‘viveka’ or dicriminating power. Learning to discriminate the real from the unreal is, indeed, the first step in Spiritual Saadhana!
प्रश्नोत्तररत्नमालिका
Prasnottara Rathna Maalikaa
Sloka Two
भगवन्, किमुपादेयं गुरुवचनं, हेयमपि किमकार्यं l
को गुरुः अधिगततत्त्वः शिष्यहितायोद्यतः सततं ॥
bhagavan kimupAdeyaM guruvachanaM heyamapi kimakAryaM |
ko guruH adhigatatattvaH shiShyahitAyodyataH satataM || 2||
Q 1 – भगवन्, किमुपादेयं ?
bhagavan kimupAdeyaM?
Bhagavan, What deserves total acceptance?
Ans – गुरुवचनं
guruvachanaM
The Instruction given by the Guru.
Q. 2 – हेयमपि किम् ?
heyamapi kim?
What is it that we should give up?
Ans – अकार्यं
akAryaM
Actions which are not to be done.
Q 3 – को गुरुः ?
ko guruH?
Who is the Guru?
Ans – अधिगततत्त्वः शिष्यहितायोद्यतः सततं
adhigatatattvaH shiShyahitAyodyataH satataM
A Guru is one who has realised the Truth
and who always acts for the benefit of the Sishya.
Sloka Three
त्वरितं किं कर्तव्यं विदुषां संसारसन्ततिच्छेदः ।
किं मोक्षतरोर्बीजं सम्यक्ज्ञानं क्रियासिद्धं ॥ ३॥
tvaritaM kiM kartavyaM viduShAM sa.nsArasantatichChedaH |
kiM moxatarorbIjaM samyakj~nAnaM kriyAsiddhaM || 3||
Q 4 – त्वरितं किं कर्तव्यं विदुषां ?
tvaritaM kiM kartavyaM viduShAM?
What is the immediate duty of a truly learned person?
Ans – संसारसन्ततिच्छेदः
sa.nsArasantatichChedaH
To work for the termination of the recurring cycle of birth and death.
Q 5 – किं मोक्षतरोर्बीजं ?
kiM moxatarorbIjaM?
What is the seed or the source of Liberation?
Ans – सम्यक्ज्ञानं क्रियासिद्धं
samyakj~nAnaM kriyAsiddhaM
The acquisition of perfect knowledge and
its application in life.
Sloka Four
कः पथ्यतरो धर्मः कः शुचिरिह यस्य मानसं शुद्धं ।
कः पण्डितो विवेकी किं विषमवधीरणा गुरुषु ॥ ४॥
kaH pathyataro dharmaH kaH shuchiriha yasya mAnasaM shuddhaM |
kaH paNDito vivekI kiM viShamavadhIraNA guruShu || 4||
Q 6 – कः पथ्यतर😕
kaH pathyataraH?
What is most beneficial?
Ans – धर्मः
dharmaH
It is Dharma
Q 7 – कः शुचिरिह?
kaH shuchiriha?
Who is clean and pure in this world?
Ans – यस्य मानसं शुद्धं
yasya mAnasaM shuddhaM
One who has a clean and pure mind.
Q 8 – कः पण्डित😕
kaH paNDitaH?
Who is known to be wise and learned?
Ans – विवेकी
vivekI
Who is endowed with the power of discrimination.
Q 9 – किं विषम्?
kiM viSham?
What is poison?
अवधीरणा गुरुषु
avadhIraNA guruShu
Disrespecting the advice of Gurus and elders.
Sloka Five
किं संसारे सारं बहुशोऽपि विचिन्त्यमानमिदमेव ।
किं मनुजेष्विष्टतमं स्वपरहितायोद्यतं जन्म ॥ ५॥
kiM sa.nsAre sAraM bahusho.api vichintyamAnamidameva |
kiM manujeShviShTatamaM svaparahitAyodyataM janma || 5||
Q 10. किं संसारे सारं ?
kiM sa.nsAre sAraM?
What is the essence of this material and transmigratory life?
Ans. बहुशोऽपि विचिन्त्यमानमिदमेव
bahusho.api vichintyamAnamidameva
Something on which we should meditate again and again.
11. किं मनुजेष्विष्टतमं ?
kiM manujeShviShTatamaM?
What is the dearest thing for human beings?
स्व पर हितायोद्यतं जन्म
svaparahitAyodyataM janma
A life that is entirely devoted to the good
of oneself and others.
Sloka Six
मदिरेव मोहजनकः कः स्नेहः के च दस्यवो विषयाः ।
का भववल्लि तृष्णा को वैरी यस्त्वनुद्योगः ॥ ६॥
madireva mohajanakaH kaH snehaH ke cha dasyavo viShayAH |
kA bhavavalli tR^iShNA ko vairI yastvanudyogaH || 6||
Q12. मदिरेव मोहजनकः कः ?
madireva mohajanakaH kaH?
Ans. स्नेहः
snehaH
Q 12. What causes delusion like liquor?
Ans. Attachment.
Q 13. के च दस्यव😕
ke cha dasyavo?
Ans. विषयाः
viShayAH
Q 13 Who are the thieves?
Ans. The sense objects.
Q 14. का भववल्ली?
kA bhavavalli?
Ans. तृष्णा
tR^iShNA
Q 14. What is the nature of the creeper of bhava or
entanglement in the cycle of birth and death?
Ans. It is the thirst for pleasures.
Q 15. को वैरी ?
ko vairI?
Ans. यस्तु अनुद्योगः
yastvanudyogaH
Q 15. Who is to be considered as the enemy?
It is the idle disposition.
SLOKA 7
कस्माद्भयमिह? मरणात्, अन्धादिह को विशिष्यते? रागी।
कः शूरो? यो ललनालोचनबाणैर्नव्यथितः|| 7 ||
kasmAdbhayamiha maraNAdandhAdiha ko vishiShyate rAgI |
kaH shUro yo lalanAlochanabANairna cha vyadhitaH || 7||
16. कस्मात् भयम् इह ?
kasmAt bhayam iha ?
What is the cause of fear in this world?
मरणात्
maraNAt
It is death.
17. अन्धादिह को विशिष्यते ?
andhAdiha ko vishiShyate?
Who is the blindest person?
रागी
rAgI
Who is prone to attachments.
18. कः शूर: ?
kaH shUraH?
Who may be considered a brave person?
यो ललनालोचनबाणैर्न च व्यधितः
yo lalanAlochanabANairna cha vyadhitaH
He who is not struck by the arrow-like glances of lusty women.
Sloka Eight
पातुं कर्णाञ्जलिभिः किममृतमिह युज्यते सदुपदेशः ।
किं गुरुताया मूलं यदेतदप्रार्थनं नाम ॥ ८॥
pAntuM karNA~njalibhiH kimamR^itamiha yujyate sadupadeshaH |
kiM gurutAyA mUlaM yadetadaprArthanaM nAma || 8||
19. पातुं कर्णाञ्जलिभिः किममृतमिह युज्यते ?
pAntuM karNA~njalibhiH kimamR^itamiha yujyate?
सदुपदेशः
sadupadeshaH |
What kind of words gives to the ears the experience
of tasting Amruta?
The advice given by holy men.
20. किं गुरुताया मूलं ?
kiM gurutAyA mUlaM?
What makes one respectable?
यदेतदप्रार्थनं नाम
yadetadaprArthanaM nAma
The character that makes one not ask for favours.
Sloka Nine
किं गहनं स्त्रीचरितं कश्चतुरो यो न खण्डितस्तेन ।
किं दुःखं असन्तोषः किं लाघवमधमतो याच्ञा ॥ ९॥
kiM gahanaM strIcharitaM kashchaturo yo na khaNDitastena |
kiM duHkhaM asantoShaH kiM lAghavamadhamato yAch~nA || 9||
Q 21. किं गहनं ?
kiM gahanaM ?
Ans. स्त्रीचरितं
strIcharitaM
Q 21. What is too deep to understand?
Ans. The nature of women.
Q 22. कश्चतुर😕
KashchaturaH?
Ans. यो न खण्डितस्तेन
yo na khaNDitastena
Q 22. Who is clever?
Ans. Who is not confused by them.
Q 23. किं दुःखं ?
kiM duHkhaM?
Ans. असन्तोषः
asantoShaH
Q 23. What is misery?
Ans. Inability to get satisfied.
Q 24. किं लाघवम् ?
kiM lAghavam?
Ans. अधमतो याच्ञा
adhamato yAch~nA
Q 24. What causes dishonor?
Ans. Asking for faours from degraded persons.
Sloka Ten
किं जीवितमनवद्यं किं जाड्यं पाठतोऽप्यनभ्यासः ।
को जागर्ति विवेकी को निद्रा मूढता जन्तोः ॥ १०॥
kiM jIvitamanavadyaM kiM jADyaM pAThato.apyanabhyAsaH |
ko jAgarti vivekI ko nidrA mUDhatA jantoH || 10||
Q 25. किं जीवितम् ?
kiM jIvitam?
Ans. अनवद्यं
anavadyaM
Q 25. What is life?
Ans. That which stands above all criticism.
Q 26. किं जाड्यम् ?
kiM jADyaM?
Ans. पाठतोऽप्यनभ्यासः
pAThato.apyanabhyAsaH
Q 26. What is dullness?
Ans. It consists in not practicing what one has learnt.
Q 27. को जागर्ति ?
ಕೋ ಜಾಗರ್ತಿ?
ko jAgarti?
Ans. विवेकी
vivekI
Q 27. Who is vigilant ?
Ans. One who has the power of discrimination.
Q 28. कl निद्रा ?
ko nidrA?
Ans. मूढता जन्तोः
mUDhatA jantoH
Q 28. What is sleep?
Ans. It is complete ignorance of one’s predicament.
Sloka Eleven
नलिनीदलगतजलवत्तरलं किं यौवनं धनं चायुः ।
कथय पुनः के शशिनः किरणसमाः सज्जना एव ॥ ११॥
nalinIdalagatajalavattaralaM kiM yauvanaM dhanaM chAyuH |
kathaya punaH ke shashinaH kiraNasamAH sajjanA eva || 11||
Q 29. नलिनी दल गत जल वत्तरलं किं ?
nalinIdalagatajalavattaralaM kiM?
Q 29. What is fickle and changing like water drops on lotus petals?
Ans. यौवनं धनं च आयुः
yauvanaM dhanaM chAyuH
Ans. Youth, wealth and life-span.
Q 30. कथय पुनः के शशिनः किरणसमाः?
kathaya punaH ke shashinaH kiraNasamAH?
Ans. सज्जना एव
sajjanA eva
Q 30. Tell me again, what is similar to the cool rays of the Moon?
Ans. Surely, the saintly people.
Sloka Twelve
को नरकः परवशता किं सौख्यं सर्वसङ्गविरतिर्या ।
किं सत्यं भूतहितं प्रियं च किं प्राणिनामसवः ॥ १२॥
ko narakaH paravashatA kiM saukhyaM sarvasa~NgaviratiryA |
kiM satyaM bhUtahitaM priyaM cha kiM prANinAmasavaH || 12||
Q 31. को नरकः ?
ko narakaH?
Ans. परवशता
paravashatA
Q 31 What is Hell?
Ans. Being under the control of someone else.
Q 32. किं सौख्यं ?
kiM saukhyaM
Ans. सर्वसङ्ग विरतिर्या
Q. What is happiness?
Ans. The state of complete non-attachment.
Q 33. किं सत्यं ?
kiM satyaM?
Ans. भूतहितं
bhUtahitaM
Q 33. What is truth?
Ans. That which is beneficial to all living beings.
Q 34. प्रियं च किं प्राणिनाम् ?
priyaM cha kiM prANinAm?
Ans. असवः
asavaHQ 34. What is dear to all creatures?
Ans. Life.
Sloka Thirteen
कोऽनर्थफलो मानः का सुखदा साधुजनमैत्री ।
सर्वव्यसनविनाशे को दक्षः सर्वथा त्यागी ॥ १३॥
ko.anarthaphalo mAnaH kA sukhadA sAdhujanamaitrI |
sarvavyasanavinAshe ko daxaH sarvathA tyAgI || 13||
Q 35. कोऽनर्थफल: ?
ko.anarthaphalam?
Ans. मानः
mAnaH
Q 35. What leads to disappointment?
Ans. Pride.
Q 36. का सुखदा ?
kA sukhadA?
Ans. साधुजन मैत्री
sAdhujanamaitrI
Q 36. What brings happiness?
Ans. Friendship with good and saintly persons.
Q 37. सर्वव्यसन विनाशे को दक्षः ?
sarvavyasanavinAshe ko daxaH?
Ans. सर्वथा त्यागी
sarvathA tyAgI
Q 37. Who is skillful in destroying every form of sorrow?
Ans. One who has renounced in all respects.
Sloka Fourteen
किं मरणं मूर्खत्वं किं चानर्घं यदवसरे दत्तं ।
आमरणात् किं शल्यं प्रच्छन्नं यत्कृतं पापं ॥ १४॥
kiM maraNaM mUrkhatvaM kiM chAnarghaM yadavasare dattaM |
AmaraNAt kiM shalyaM prachChannaM yatkR^itaM pApaM || 14||
Q 38. किं मरणं ?
kiM maraNaM?
Ans. मूर्खत्वं
mUrkhatvaM
Q 38. What is death?
Ans The state of utter ignorance.
39. किं चानर्घं ?
kiM chAnarghaM?
Ans. यदवसरे दत्तं
yadavasare dattaM
Q 39. What is priceless?
Ans. That which is given at the proper time and
to the proper person.
Q 40. आमरणात् किं शल्यं ?
AmaraNAt kiM shalyaM?
Ans. प्रच्छन्नं यत्कृतं पापं
prachChannaM yatkR^itaM pApaM ||
Q 40 What pricks us until death?
Ans. Sins committed knowingly and in secrecy.
Sloka Fifteen
कुत्र विधेयो यत्नो विद्याभ्यासे सदौषधे दाने ।
अवधीरणा क्व कार्या खलपरयोषित्परधनेषु ॥ १५॥
kutra vidheyo yatno vidyAbhyAse sadauShadhe dAne |
avadhIraNA kva kAryA khalaparayoShitparadhaneShu || 15||
Q 41. कुत्र विधेयो यत्न😕
kutra vidheyo yatno?
Ans. विद्याभ्यासे सदौषधे दाने
vidyAbhyAse sadauShadhe dAne
Q 41. What is it that one should strive for?
Ans. Towards the acquisition of knowledge,
for getting health-giving medicines
and for making charity.
42. अवधीरणा क्व कार्या ?
avadhIraNA kva kAryA?
Ans. खल परयोषित्परधनेषु
khalaparayoShitparadhaneShu
Q 42. What deserves rejection?
Ans. Association with unscrupulous people,
showing interest in another’s woman
and wanting others’ wealth.
Sloka Sixteen
काहर्निशमनुचिन्त्या संसारासारता न तु प्रमदा ।
का प्रेयसी विधेया करणा दीनेषु सज्जने मैत्री ॥ १६॥
kAharnishamanuchintyA sa.nsArAsAratA na tu pramadA |
kA preyasI vidheyA karaNA dIneShu sajjane maitrI || 16||
Q 43. काहर्निशम् अनुचिन्त्या ?
kAharnishamanuchintyA?
Ans. संसारासारता न तु प्रमदा
sa.nsArAsAratA na tu pramadA
Q 43. What should we think about day and night?
Ans. We should always think about the futility
of material life and not certainly about thoughts
of sexual excitement.
का प्रेयसी विधेया ?
kA preyasI vidheyA
Ans. करणा दीनेषु सज्जने मैत्री
karaNA dIneShu sajjane maitrI
Q 44. What should be one’s favourite duty in life?
Ans. Showing compassion and kindness towards
those who suffer and cultivating friendship
with good people.
Sloka Seventeen
कण्ठगतैरप्यसुभिः कस्य ह्यात्मा न शक्यते जेतुं ।
मूर्खस्य शङ्कितस्य च विषादिनो वा कृतघ्नस्य ॥ १७॥
kaNThagatairapyasubhiH kasya hyAtmA na shakyate jetuM |
mUrkhasya sha~Nkitasya cha viShAdino vA kR^itaghnasya || 17||
Q 45. कण्ठगतैरप्यसुभिः कस्य ह्यात्मा न शक्यते जेतुं ?
kaNThagatairapyasubhiH kasya hyAtmA na shakyate jetuM?
Ans. मूर्खस्य शङ्कितस्य च विषादिनो वा कृतघ्नस्य
mUrkhasya sha~Nkitasya cha viShAdino vA kR^itaghnasya
Q 45. What kind of people cannot be reformed and put
in the right course of life even by using force?
Ans. The fool, the doubter, the morose person and the ungrateful one.
Sloka Eighteen
कः साधुः सदवृत्तः कमधममाचक्षते त्वसद्वृत्तं ।
केन जितं जगदेतत्सत्यतितिक्षावता पुंसा ॥ १८॥
kaH sAdhuH sadavR^ittaH kamadhamamAchaxate tvasadvR^ittaM |
kena jitaM jagadetatsatyatitixAvatA pu.nsA || 18||
46. कः साधुः ?
kaH sAdhuH?
Ans. सदवृत्तः
sadavR^ittaH
Q 46. Who is a virtuous person?
Ans. A man of good character.
Q 47. कम् अधमम् अlचक्षते ?
kamadhamamAchaxate?
Ans. त्वसद्वृत्तं ।
tvasadvR^ittaM
Q 47 Who is the most inferior one?
Ans. One who commits evil actions.
Q 48. केन जितं जगदेतत् ?
kena jitaM jagadetat?
Ans. सत्य तितिक्षावता पुंसा
satyatitixAvatA pu.nsA
Q 48. Who can conquer this world?
Ans. One who is truthful and tolerant.
Sloka Nineteen
कस्मै नमांसि देवाः कुर्वन्ति दयाप्रधानाय ।
कस्मादुद्वेगः स्यात्संसारारण्यतः सुधियः ॥ १९॥
kasmai namA.nsi devAH kurvanti dayApradhAnAya |
kasmAdudvegaH syAtsa.nsArAraNyataH sudhiyaH || 19||
Q 49. कस्मै नमांसि देवाः कुर्वन्ति ?
kasmai namA.nsi devAH kurvanti?
Ans. दयाप्रधानाय
dayApradhAnAya
Q 49. Whom do even the Devas honour?
Ans. Him who shows mercy and compassion.
Q 50. कस्मादुद्वेगः स्यात् ?
kasmAdudvegaH syAt?
Ans. संसारारण्यतः सुधियः
sa.nsArAraNyataH sudhiyaH
Q. 50 What should make us shudder?
Ans. A person with a noble mind shudders at
the fiercest forest called Samsaara.
Sloka Twenty
कस्य वशे प्राणिगणः सत्यप्रियभाषिणो विनीतस्य ।
क्व स्थातव्यं न्याय्ये पथि दृष्टादृष्टलाभाढ्ये ॥ २०॥
kasya vashe prANigaNaH satyapriyabhAShiNo vinItasya |
kva sthAtavyaM nyAyye pathi dR^iShTAdR^iShTalAbhADhye || 20||
Q 51. कस्य वशे प्राणिगणः ?
kasya vashe prANigaNaH?
Ans. सत्य प्रिय भाषिणो विनीतस्य
satyapriyabhAShiNo vinItasya
Q 51. To whom do all living beings submit?
Ans. To him whose speech is truthful and endearing
and who has humility.
Q 52. क्व स्थातव्यं ?
kva sthAtavyaM?
Ans. न्याय्ये पथि दृष्टादृष्ट लाभाढ्ये ॥ २०॥
nyAyye pathi dR^iShTAdR^iShTalAbhADhye
Q 52. Where should one establish oneself?
Ans. In the path that is righteous and
that which yields benefits both here and hereafter.
Sloka Twenty One
कोऽन्धो योऽकlर्यरतः को बधिरो यो हितानि न शृणोति ।
को मूको यः काले प्रियाणि वक्तुं न जानाति ॥ २१॥
ko.andho yo.akaryarataH ko badhiro yo hitAni na shR^iNoti |
ko mUko yaH kAle priyANi vaktuM na jAnAti || 21||
Q 53. को अन्धः?
ko.andhaH?
Ans. यो अकlर्यरतः
yo.akaryarataH
Q 53. Who is blind?
Ans. He who takes delight in doing things that
are not to be done.
Q 54. को बधिर😕
ko badhiraH?
Ans. यो हितानि न शृणोति
yo hitAni na shR^iNoti
Q 54. Who is deaf?
Ans. One who does not care to listen to
the advice given for his good.
Q 55. को मूक: ?
ko mUkaH?
Ans. यः काले प्रियाणि वक्तुं न जानाति ॥ २१॥
yaH kAle priyANi vaktuM na jAnAti
Q 55. Who is dumb?
Ans. He who does not know how to say
proper words at the right times.
Sloka Twenty Two
किं दानमनाकाङ्क्षं किं मित्रं यो निवारयति पापात् ।
कोऽलङ्कारः शीलं किं वाचां मण्डनं सत्यं ॥ २२॥
kiM dAnamanAkA~NxaM kiM mitraM yo nivArayati pApAt |
ko.ala~NkAraH shIlaM kiM vAchAM maNDanaM satyaM || 22||
Q 56. किं दानम् ?
kiM dAnam?
Ans. अनाकाङ्क्षम्
anAkA~NxaM
Q 56. What is daana?
Ans. That which is given unasked.
Q 57. किं मित्रम् ?
kiM mitraM?
Ans. यो निवारयति पापात्
yo nivArayati pApAt
Q 57. Who is a friend?
Ans. He who prevents us from doing wrong things.
Q 58. को अलङ्कारः ?
ko.ala~NkAraH?
Ans. शीलम्
shIlaM
Q 58. What is an ornament.?
Ans. A good and blameless character.
Q 59. किं वाचां मण्डनम् ?
kiM vAchAM maNDanaM?
Ans. सत्यम्
satyaM || 22||
Q 59. What acts as ornament to speech?
Ans. Truthfulness
Sloka Twenty Three
विद्युद्विलसितचपलं किं दुर्जनसङ्गतिर्युवतयश्च ।
कुलशीलनिष्प्रकम्पाः के कलिकालेऽपि सज्जना एव ॥ २३॥
vidyudvilasitachapalaM kiM durjanasa~Ngatiryuvatayashcha |
kulashIlaniShprakampAH ke kalikAle.api sajjanA eva || 23||
60. विद्युद्विलसित चपलं किम् ?
vidyudvilasitachapalaM kiM?
Ans. दुर्जनसङ्गति: युवतयश्च
durjanasa~Ngatiryuvatayashcha
What kind of enjoyment is considered fickle
and short-lived like flashes of lightning?
The company of bad people and association
with young women.
61.कुल शील निष्प्रकम्पाः के कलिकाले अपि ?
kulashIlaniShprakampAH ke kalikAle.api?
Ans. सज्जना: एव
sajjanA eva
Q 61. What kind of people will remain un-shaken
in their state of noble character and great
family traditions, even in the Kali Yuga?
Ans. Those who are essentially good-natured.
.
Slokas Twenty Four and Twenty Five
चिन्तामणिरिव दुर्लभमिह किं कथयामि तच्चतुर्भद्रं ।
किं तद्वदन्ति भूयो विधुततमसा विशेषेण ॥ २४॥
chintAmaNiriva durlabhamiha kiM kathayAmi tachchaturbhadraM |
kiM tadvadanti bhUyo vidhutatamasA visheSheNa || 24||
दानं प्रियवाक्सहितं ज्ञानमगर्वं क्षमान्वितं शौर्यं ।
वित्तं त्यागसमेतं दुर्लभमेतच्चतुर्भद्रं ॥ २५॥
dAnaM priyavAksahitaM j~nAnamagarvaM xamAnvitaM shauryaM |
vittaM tyAgasametaM durlabhametachchaturbhadraM || 25||
Q 62. चिन्तामणिरिव दुर्लभमिह किम् ?
chintAmaNiriva durlabhamiha kiM?
Ans. कथयामि तच्चतुर्भद्रम्
kathayAmi tachchaturbhadraM
Q 62. What is rare in this world, like the Chintamani, the wish-fulfilling Gem?
Ans. I shall mention four auspicious entities in this respect.
Q 63. किं तद्वदन्ति भूयो विधूततमसा विशेषेण ?
kiM tadvadanti bhUyo vidhutatamasA visheSheNa?
Ans. दानं प्रियवाक्सहितम्
dAnaM priyavAksahitaM
ज्ञानमगर्वम्
j~nAnamagarvaM
क्षमान्वितं शौर्यम्
xamAnvitaM shauryaM
वित्तं त्यागसमेतम्
vittaM tyAgasametaM
दुर्लभमेतच्चतुर्भद्रम्
durlabhametachchaturbhadraM
Q 63. What are they, according to enlightened people?
Ans. They are:
a. Daana combined with the expression of sweet words,
b. Scholarship without pride
c. Bravery coupled with forgiveness, and
d. Wealth spent in charity.
Sloka Twenty Six
किं शोच्यं कार्पण्यं सति विभवे किं प्रशस्तमौदार्यं ।
कः पूज्यो विद्वद्भिः स्वभावतः सर्वदा विनीतो यः ॥ २६॥
kiM shochyaM kArpaNyaM sati vibhave kiM prashastamaudAryaM |
kaH pUjyo vidvadbhiH svabhAvataH sarvadA vinIto yaH || 26||
Q 64. किं शोच्यम् ?
kiM shochyaM?
Ans. कार्पण्यम्
kArpaNyaM
Q 64. What deserves pity?
Ans. Miserliness
Q 65. सति विभवे किं प्रशस्तम् ?
sati vibhave kiM prashastam?
Ans. औदार्यम्
audAryaM
Q 65. What is praiseworthy in a person who is
blessed with abundance?
Ans. The quality of generosity.
Q 66. कः पूज्यो विद्वद्भिः?
kaH pUjyo vidvadbhiH?
Ans. स्वभावतः सर्वदा विनीतो यः
svabhAvataH sarvadA vinIto yaH
Q 66. Who deserves respect from the learned people?
Ans. He who is endowed with humility at all times.
Sloka Twenty Seven
कः कुलकमलदिनेशः सति गुणाविभवेऽपि यो नम्रः ।
कस्य वशे जगदेतत्प्रियहितवचनस्यधर्मनिरतस्य ॥ २७॥
kaH kulakamaladineshaH sati guNAvibhave.api yo namraH |
kasya vashe jagadetatpriyahitavachanasyadharmaniratasya || 27||
Q 67. कः कुलकमलदिनेशः ?
kaH kulakamaladineshaH?
Ans. सति गुणाविभवेऽपि यो नम्रः ।
sati guNAvibhave.api yo namraH
Q 67. What enhances the reputation of a family just as the Sun causes the blossoming of the lotus?
Ans. The presence of a person who, though endowed
with great merit, remains free from arrogance.
Q 68. कस्य वशे जगदेतत् ?
kasya vashe jagadetat?
Ans. प्रियहितवचनस्य धर्मनिरतस्य
priyahitavachanasyadharmaniratasya
Q 68. Who can win over the society in which he lives?
Ans. He who speaks what is true and beneficial at the same time and
remains faithful to Dharma.
Sloka Twenty Eight
विद्वन्मनोहरा का सत्कविता बोधवनिता च ।
कं न स्पृशति विपत्तिः प्रवृद्धवचनानुवर्तिनं दान्तं ॥ २८॥
vidvanmanoharA kA satkavitA bodhavanitA cha |
kaM na spR^ishati vipattiH pravR^iddhavachanAnuvartinaM dAntaM || 28||
Q 69.विद्वन्मनोहरा का ?
vidvanmanoharA Ka?
Ans. सत्कविता बोधवनिता च
satkavitA bodhavanitA cha
Q 69. What attracts the mind of the learned?
Ans. Poetry of high quality as well as the lady of great intelligence.
Q 70. कं न स्पृशति विपत्तिः ?
kaM na spR^ishati vipattiH?
Ans. प्रवृद्ध वचनानुवर्तिनं दान्तम्
pravR^iddhavachanAnuvartinaM dAntaM
Q 70. Who remains unaffected by calamities?
Ans. He who follows the advice of the wise people and
exercises control over his senses.
Sloka Twenty Nine
कस्मै स्पृहयति कमला त्वनलसचित्ताय नीतिवृत्ताय ।
त्यजति च कं सहसा द्विजगुरुसुरनिन्दाकरं च सालस्यं ॥ २९॥
kasmai spR^ihayati kamalA tvanalasachittAya nItivR^ittAya |
tyajati cha kaM sahasA dvijagurusuranindAkaraM cha sAlasyaM || 29||
Q 71. कस्मै स्पृहयति कमला ?
kasmai spR^ihayati kamala?
Ans. अनलसचित्ताय नीतिवृत्ताय
analasachittAya nItivR^ittAya
Q 71. Who is blessed by the Goddess of Wealth?
Ans. He who is industrious, honest and responsible.
Q 72. त्यजति च कं सहसा ?
tyajati cha kaM sahasA?
Ans. द्विज गुरु सुर निन्दाकरं च सालस्यम्
dvijagurusuranindAkaraM cha sAlasyaM
Q 72. Whom does she, the Goddess of Wealth, desert promptly?
Ans. One who is lazy and shows no respect to the Brahmins, Gurus, Devas
and holy men.
Sloka Thirty
कुत्र विधेयो वासः सज्जननिकटेऽथवा काश्यां ।
कः परिहार्यो देशः पिशुनयुतो लुब्धभूपश्च ॥ ३०॥
kutra vidheyo vAsaH sajjananikaTe.athavA kAshyAM |
kaH parihAryo deshaH pishunayuto lubdhabhUpashcha || 30||
Q 73. कुत्र विधेयो वासः ?
kutra vidheyo vAsaH?
Ans. सज्जननिकटे अथवा काश्यां ।
sajjananikaTe.athavA kAshyAM
Q 73. Which is the most suitable place for one to stay?
Ans. In the neighbourhood of virtuous people or in Kaasi,
the City of Light.
Q 74. कः परिहार्यो देशः ?
kaH parihAryo deshaH?
Ans. पिशुनयुतो लुब्धभूपश्च
pishunayuto lubdhabhUpashcha
Q 74. Which place shall one avoid?
Ans. A place full of wicked people and governed by a greedy ruler.
Sloka Thirty One
केनाशोच्यः पुरुषः प्रणतकलत्रेण धीरविभवेन ।
इह भुवने कः शोच्यः सत्यपि विभवे न यो दाता ॥ ३१॥
kenAshochyaH puruShaH praNatakalatreNa dhIravibhavena |
iha bhuvane kaH shochyaH satyapi vibhave na yo dAtA || 31||
Q 75. केनाशोच्यः पुरुषः ?
kenAshochyaH puruShaH?
Ans. प्रणत कलत्रेण धीरविभवेन.
praNatakalatreNa dhIravibhavena
Q 75. Who is free from sorrow?
Ans. One who has a devoted wife and sound financial status will be free from sorrow.
Q 76. इह भुवने कः शोच्यः?
iha bhuvane kaH shochyaH?
Ans. सत्यपि विभवे न यो दाता.
satyapi vibhave na yo dAtA
Q 76. Whom should we pity in this world?
Ans. A person who, in spite of being rich and powerful,
does not gift anything, deserves to be pitied.
Sloka Thirty Two
किं लघुताया मूलं प्राकृतपुरुषेषु या याच्ञा ।
रामादपि कः शूरः स्मरशरनिहतो न यश्चलति ॥ ३२॥
kiM laghutAyA mUlaM prAkR^itapuruSheShu yA yAch~nA |
rAmAdapi kaH shUraH smarasharanihato na yashchalati || 32||
77. किं लघुताया मूलं ?
kiM laghutAyA mUlaM?
Ans. प्राकृत पुरुषेषु या याच्ञा.
prAkR^itapuruSheShu yA yAch~nA
Q 77. What makes a person disgraceful?
Ans. If one goes begging for favours from disrespectful people, he becomes disgraceful.
Q 78. रामादपि कः शूरः ?
rAmAdapi kaH shUraH?
Ans. स्मर शर निहतो न यश्चलति.
smarasharanihato na yashchalati
Q 78. Who should be considered braver than Lord Rama?
Ans. One who is able to withstand the arrows of Manmatha, the god of Love..
Sloka Thirty Three
किमहर्निशमनुचिन्त्यं भगवच्चरणं न संसारः ।
चक्षुष्मन्तोऽप्यन्धाः के स्युः ये नास्तिका मनुजाः ॥ ३३॥
kimaharnishamanuchintyaM bhagavachcharaNaM na sa.nsAraH |
chaxuShmanto.apyandhAH ke syuH ye nAstikA manujAH || 33||
Q 79. किम् अहर्निशमनुचिन्त्यं ?
kimaharnishamanuchintyaM?
Ans. भगवच्चरणं न संसारः ।
bhagavachcharaNaM na sa.nsAraH
Q 79. What should we contemplate day and night?
Ans. The Lord’s Lotus Feet but not the material worldly life.
Q 80. चक्षुष्मन्तोऽप्यन्धाः के स्युः ?
chaxuShmanto.apyandhAH ke syuH?
Ans. ये नास्तिका: मनुजाः.
ye nAstikA manujAH
Q 80 Who are blind though having eyes?
Ans. People who have no faith in God.
Sloka Thirty Four
कः पङ्गुरिह प्रथितो व्रजति च यो वार्द्धके तीर्थं ।
किं तीर्थमपि च मुख्यं चित्तमलं यन्निवर्तयति ॥ ३४॥
kaH pa~Nguriha prathito vrajati cha yo vArddhake tIrthaM |
kiM tIrthamapi cha mukhyaM chittamalaM yannivartayati || 34||
Q 81. कः पङ्गुरिह प्रथित: ?
kaH pa~Nguriha prathitaH?
Ans. व्रजति च यो वार्द्धके तीर्थं
vrajati cha yo vArddhake tIrthaM
Q 81. Who must be considered lame in this world?
Ans. He who goes on pilgrimage after old age has set in.
Q 82. किं तीर्थमपि च मुख्यं ?
kiM tIrthamapi cha mukhyaM?
Ans. चित्तमलं यन्निवर्तयति.
chittamalaM yannivartayati
Q 82. What is the most important pilgrim centre?
Ans. One that helps to wash away the mind’s impurities.
Sloka Thirty Five
किं स्मर्त्तव्यं पुरुषैः हरिनाम सदा न यावनी भाषा ।
को हि न वाच्यः सुधिया परदोषश्चानृतं तद्वत् ॥ ३५॥
kiM smarttavyaM puruShaiH harinAma sadA na yAvanI bhAShA |
ko hi na vAchyaH sudhiyA paradoShashchAnR^itaM tadvat || 35||
Q 83. किं स्मर्त्तव्यं पुरुषैः ?
kiM smarttavyaM puruShaiH?
Ans. हरिनाम सदा न यावनी भाषा.
harinAma sadA na yAvanI bhAShA
Q 83. What is fit to be remmbered always by people?
Ans. It is the name of Lord Hari and not the useless speeches made by the materialistic people.
Q 84. को हि न वाच्यः सुधिया ?
ko hi na vAchyaH sudhiyA?
Ans. परदोषश्चानृतं तद्वत्.
paradoShashchAnR^itaM tadvat
Q 84. What should an intelligent person desist from speaking about?
Ans. He should avoid talking about the defects in others and uttering lies.
Sloka Thirty Six
किं सम्पाद्यं मनुजैः विद्या वित्तं बलं यशः पुण्यं ।
कः सर्वगुणविनाशी लोभः शत्रुश्च कः कामः ॥ ३६॥
kiM sampAdyaM manujaiH vidyA vittaM balaM yashaH puNyaM |
kaH sarvaguNavinAshI lobhaH shatrushcha kaH kAmaH || 36||
Q 85. किं सम्पाद्यं मनुजैः ?
kiM sampAdyaM manujaiH?
Ans. विद्या वित्तं बलं यशः पुण्यं.
vidyA vittaM balaM yashaH puNyaM
Q 85. What should peoples’ earnings consist of ?
Ans. Knowledge, wealth, strength, fame and holiness.
Q 86. कः सर्वगुणविनाशी ?
kaH sarvaguNavinAshI?
Ans. लोभः
lobhaH
Q 86. What destroys all the good qualities in a person?
Ans. It is Greed.
Q 87. शत्रुश्च कः ?
shatrushcha kaH?
Ans. कामः
kAmaH
Q 87. What is one’s enemy?
Ans. Lust.
Sloka Thirty Seven
का च सभा परिहार्या हीना या वृद्धसचिवेन ।
इह कुत्रावहितः स्यान्मनुजः किल राजसेवायां ॥ ३७॥
kA cha sabhA parihAryA hInA yA vR^iddhasachivena |
iha kutrAvahitaH syAnmanujaH kila rAjasevAyAM || 37||
Q 88. का च सभा परिहार्या ?
kA cha sabhA parihAryA?
Ans. हीना या वृद्धसचिवेन .
hInA yA vR^iddhasachivena
Q 88. What kind of assemblies should one avoid?
Ans. One should avoid assemblies without good and experienced counselors.
Q 89. इह कुत्रावहितः स्यान्मनुजः ?
iha kutrAvahitaH syAnmanujaH?
Ans. किल राजसेवायां
kila rAjasevAyAM
Q 89. What should a person be very careful about?
Ans. Indeed, to be in the service of a King or a Ruler.
Sloka Thirty Eight
प्राणादपि को रम्यः कुलधर्मः साधुसङ्गश्च ।
का संरक्ष्या कीर्तिः पतिव्रता नैजबुद्धिश्च ॥ ३८॥
prANAdapi ko ramyaH kuladharmaH sAdhusa~Ngashcha |
kA sa.nraxyA kIrtiH pativratA naijabuddhishcha || 38||
Q 90. प्राणादपि को रम्यः ?
prANAdapi ko ramyaH?
Ans. कुलधर्मः साधुसङ्गश्च
kuladharmaH sAdhusa~Ngashcha
Q 90. What gives more joy than life itself?
Ans. Acting according to one’s family traditions and being in the company of saintly people.
Q 91. का संरक्ष्या ?
kA sa.nraxyA?
Ans. कीर्तिः पतिव्रता नैजबुद्धिश्च
kIrtiH pativratA naijabuddhishcha
Q 91. What should be protected at all costs?
Ans. One’s good name, one’s devoted and faithful wife and
one’s own intelligence and discrimination.
Sloka Thirty Nine
का कल्पलता लोके सच्छिष्यायार्पिता विद्या ।
कोऽक्षयवटवृक्षः स्यात्विधिवत्सत्पात्रदत्तदानं यत् ॥ ३९॥
kA kalpalatA loke sachChiShyAyArpitA vidyA |
ko.axayavaTavR^ixaH syAtvidhivatsatpAtradattadAnaM yat || 39||
Q 92. का कल्पलता लोके ?
kA kalpalatA loke?
Ans. सच्छिष्यायार्पिता विद्या
sachChiShyAyArpitA vidyA
Q 92. In this world, what is similar to the Kalpalatha, the fabled wish-granting Tree?
Ans. Knowledge transmitted to a worthy disciple.
Q 93.कोऽक्षयवटवृक्षः स्यात् ?
ko.axayavaTavR^ixaH?
Ans. विधिवत् सत्पात्र दत्त दानं यत्
syAtvidhivatsatpAtradattadAnaM yat
Q 93. What resembles the Akshaya-Vata, the Banyan Tree at Gaya, which is fabled to shower favours unendingly?
The gift given to a worthy person with
proper attitude of mind.
Sloka Forty
Sloka 40
किं शस्त्रं सर्वेषां युक्तिः माता च का धेनुः ।
किं नु बलं यद्धैर्यं को मृत्युः यदवधानरहितत्वं ॥ ४०॥
kiM shastraM sarveShAM yuktiH mAtA cha kA dhenuH |
kiM nu balaM yaddhairyaM ko mR^ityuH yadavadhAnarahitatvaM || 40||
Q 94. किं शस्त्रं सर्वेषां ?
kiM shastraM sarveShAM?
Ans. युक्तिः
yuktiH
Q 94. What is the weapon available for all?
Ans. It is the power of reasoning.
Q 95. माता च का ?
mAtA cha Ka?
Ans. धेनुः
dhenuH |
Q 95. Who is the mother for all?
Ans. The cow.
Q 96. किं नु बलं ?
kiM nu balaM?
Ans. यद्धैर्यं
yaddhairyaM
Q 96. What is real strength?
Ans. One’ own courage.
Q 97. को मृत्युः ?
ko mR^ityuH?
Ans. यदवधानरहितत्वं
yadavadhAnarahitatvaM
Q 97. What causes destruction?
Ans. A lazy and careless attitude.
Sloka Forty One
कुत्र विषं दुष्टजने किमिहाशौचं भवेतृणं नृणां ।
किमभयमिह वैराम्यं भयमपि किं वित्तमेव सर्वेषां ॥ ४१॥
kutra viShaM duShTajane kimihAshauchaM bhavetR^iNaM nR^iNAM |
kimabhayamiha vairAmyaM bhayamapi kiM vittameva sarveShAM || 41||
Q 98. कुत्र विषम् ?
kutra viShaM?
Ans. दुष्टजने
duShTajane
Q 98. Where is poison to be found?
Ans. In the minds of evil persons.
Q 99. किमिह आशौचं भवेत् ?
kimihAshauchaM bhavet?
Ans. ऋणं नृणां
kR^iNaM nR^iNAM |
Q 99. What causes impurity?
Ans. The state of indebtedness.
Q 100. किम् अभयमिह ?
Kimabhayamiha?
Ans. वैराग्यम्
vairAmyaM
Q 100. What is fearlessness?
Ans. The state of non-attachment.
Q 101. भयमपि किम् ?
bhayamapi kiM?
Ans. वित्तमेव सर्वेषाम्
vittameva sarveShAM
What causes fear?
Ans. It is wealth, for everyone.
Sloka Forty Two
का दुर्लभा नराणां हरिभक्तिः पातकं च किं हिंसा ।
को हि भगवत्प्रियः स्यात्योऽन्यं नोद्वेजयेदनुद्विग्नः ॥ ४२॥
kA durlabhA narANAM haribhaktiH pAtakaM cha kiM hi.nsA |
ko hi bhagavatpriyaH syAtyo.anyaM nodvejayedanudvignaH || 42||
Q 102. का दुर्लभा नराणाम् ?
kA durlabhA narANAM?
Ans. हरिभक्तिः
haribhaktiH
Q 102. What is rarely obtained among human beings?
Ans. Devotion and Love for Hari.
Q 103. पातकं च किम् ?
Ans. हिंसा
pAtakaM cha kiM hi.nsA
Q 103. What is sinful?
Ans. Cruelty.
Q 104.को हि भगवत्प्रियः स्यात् ?
ko hi bhagavatpriyaH syAt?
Ans. यो अन्यं न उद्वेजयेत् अनुद्विग्नः
yo.anyaM nodvejayedanudvignaH
Q 104. Who is dear to the Lord?
Ans. He who does not cause others to get angry
nor gets himself angry.
Sloka 43
कस्मात् सिद्धिः तपसः बुद्धिः क्व नु भूसुरे कुतो बुद्धिः ।
वृद्धोपसेवया के वृद्धा ये धर्मतत्त्वज्ञाः ॥ ४३॥
kasmAt siddhiH tapasaH buddhiH kva nu bhUsure kuto buddhiH |
vR^iddhopasevayA ke vR^iddhA ye dharmatattvaj~nAH || 43||
Q 105. कस्मात् सिद्धिः ?
kasmAt siddhiH?
Ans. तपसः
tapasaH
Q 105. What causes success or Siddhi?
Ans. It is by means of concentrated effort.
Q 106. बुद्धिः क्व नु ?
buddhiH kva nu?
Ans. भूसुरे
bhUsure
Q 106. Where is intelligence found?
Ans. It is found in those who honour Bhusuras or the Brahmins.
Q 107. कुतो बुद्धिः?
kuto buddhiH?
Ans. वृद्धोपसेवया
vR^iddhopasevayA
Q 107. Where does intelligence come from?
Ans. Through respect for the advice of wise
and elderly people.
Q 108. के वृद्धा😕
ke vR^iddhA?
Ans. ये धर्मतत्त्वज्ञाः
ye dharmatattvaj~nAH
Q 108. Who are the elders?
Ans. Those who know the essence of Dharma.
Sloka 44
सम्भावितस्य मरणादधिकं किं दुर्यशो भवति ।
लोके सुखी भवेत्को धनवान्धनमपि च किं यतश्चेष्टं ॥ ४४॥
sambhAvitasya maraNAdadhikaM kiM duryasho bhavati |
loke sukhI bhavetko dhanavAndhanamapi cha kiM yatashcheShTaM || 44||
Q 109. सम्भावितस्य मरणादधिकं किम् ?
sambhAvitasya maraNAdadhikaM kiM?
Ans. दुर्यशो भवति
duryasho bhavati |
Q 109. What is more dreadful than death
to a respectable person?
Ans. Getting bad reputation.
Q 110. लोके सुखी भवेत् कः?
loke sukhI bhavet kH?
Ans. धनवान्
dhanavAn
Q 110. Who is considered to be happy in the worldly life?
Ans. The wealthy man.
Q 111. धनमपि च किम् ?
dhanamapi cha kiM?
Ans. यतश्चेष्टम्
yatashcheShTaM
Q 111. What is meant by wealth?
Ans. That which enables one to obtain the objects one desires.
Sloka 45
सर्वसुखानां बीजं किं पुण्यं दुःखमपि कुतः पापात् ।
कस्यैश्वर्यं यः किल शङ्करमाराधयेद्भक्त्या ॥ ४५॥
sarvasukhAnAM bIjaM kiM puNyaM duHkhamapi kutaH pApAt |
kasyaishvaryaM yaH kila sha~NkaramArAdhayedbhaktyA || 45||
Q 112. सर्वसुखानां बीजं किम् ?
sarvasukhAnAM bIjaM kiM?
Ans. पुण्यम्
puNyaM
Q 112. What is the source of all happiness?
Ans. The merit resulting from one’s good actions.
Q 113. दुःखमपि कुतः ?
duHkhamapi kutaH?
Ans. पापात्
pApAt
Q 113. And what causes misery?
Ans. One’s sins.
Q 114. कस्यैश्वर्यम् ?
kasyaishvaryaM?
Ans. यः किल शङ्करमाराधयेद्भक्त्या
yaH kila sha~NkaramArAdhayedbhaktyA
Q 114. How does one get endowed with Aiswaryam or Lordliness?
Ans. Indeed, it is through devotional worship of Lord Shiva.
Sloka 46
को वर्द्धते विनीतः को वा हीयेत यो दृप्तः ।
को न प्रत्येतव्यो ब्रूते यश्चानृतं शश्वत् ॥ ४६॥
ko varddhate vinItaH ko vA hIyeta yo dR^iptaH |
ko na pratyetavyo brUte yashchAnR^itaM shashvat || 46||
Q 115. को वर्द्धते ?
ko varddhate?
Ans. विनीतः
vinItaH
Q 115. Who reaches higher levels in life?
Ans. One who is endowed with humility.
Q 116. को वा हीयेते?
ko vA hIyete
Ans. यो दृप्तः
yo dR^iptaH
Q 116. Who faces downfall in life?
Ans. One who is proud and arrogant.
Q 117. को न प्रत्येतव्य: ?
ko na pratyetavyo?
Ans. ब्रूते यश्चानृतं शश्वत्
brUte yashchAnR^itaM shashvat
Q 117. Who should not be trusted?
Ans. One who is a habitual liar.
Sloka 47
कुत्रानृतेऽप्यपापां यच्चोक्तं धर्मरक्षार्थं ।
को धर्मोऽभिमतो यः शिष्टानां निजकुलीनानां ॥ ४७॥
kutrAnR^ite.apyapApAM yachchoktaM dharmaraxArthaM |
ko dharmo.abhimato yaH shiShTAnAM nijakulInAnAM || 47||
Q 118. कुत्र अनृतेऽपि अपापम्?
kutrAnR^ite.apyapApAM?
Ans. यच्चोक्तं धर्म रक्षार्थम्
yachchoktaM dharmaraxArthaM
Q 118. In which context telling a lie is not considered sinful?
Ans. When there is no other way to protect one’s Dharma.
Q 119. को धर्म😕
ko dharmo?
Ans. अभिमतो यः शिष्टानां निजकुलीनानाम्
abhimato yaH shiShTAnAM nijakulInAnAM
Q 119. What is Dharma?
Ans. Dharma constitutes all the traditions that one’s respected ancestors have followed.
Sloka 48
साधुबलं किं दैवं कः साधुः सर्वदा तुष्टः ।
दैवं किं यत्सुकृतं कः सुकृती श्लाघ्यते च यः सद्भिः ॥ ४८॥
sAdhubalaM kiM daivaM kaH sAdhuH sarvadA tuShTaH |
daivaM kiM yatsukR^itaM kaH sukR^itI shlAghyate cha yaH sadbhiH || 48||
Q 120. साधुबलं किम्?
sAdhubalaM kiM?
Ans. दैवम्
daivaM
Q 120. Who gives strength to a Saadhu?
Ans. God.
Q 121. कः साधुः ?
kaH sAdhuH?
Ans. सर्वदा तुष्टः
sarvadA tuShTaH
Q 121. Who is a Saadhu?
Ans. One who remains ever satisfied.
Q 122. दैवं किम्?
daivaM kiM?
Ans. यत्सुकृतम्
yatsukR^itaM
Q 122. What is Daivam or Fate?
Ans. One’s meritorious actions.
Q 123. कः सुकृती ?
kaH sukR^itI?
Ans. श्लाघ्यते च यः सद्भिः
shlAghyate cha yaH sadbhiH
Q 123. Who is he that has meritorious actions to his credit?
Ans. He who has the approval and admiration of virtuous people
Sloka 49
गृहमेधिनश्च मित्रं किं भार्या को गृही च यो यजते ।
को यज्ञो यः श्रुत्या विहितः श्रेयस्करो नृणां ॥ ४९॥
gR^ihamedhinashcha mitraM kiM bhAryA ko gR^ihI cha yo yajate |
ko yaj~no yaH shrutyA vihitaH shreyaskaro nR^iNAM || 49||
Q 124. गृहमेधिनश्च मित्रं किम् ?
gR^ihamedhinashcha mitraM kiM?
Ans. भार्या
bhAryA
Q 124. Who is the real friend and well-wisher of a house-holder?
Ans. A faithful wife.
Q 125. को गृही च ?
ko gR^ihI cha?
यो यजते
yo yajate
Q 125. Who is a house-holder?
Ans. One who performs the ordained Yagnas.
Q 126. को यज्ञ: ?
ko yaj~no yaH?
Ans. यः श्रुत्या विहितः श्रेयस्करो नृणाम्
shrutyA vihitaH shreyaskaro nR^iNAM
Q 126. What is a Yagna?
Ans. That which is set forth in the Vedas as a duty for people to achieve well-being and progress.
Sloka 50
कस्य क्रिया हि सफला यः पुनराचारवां शिष्टः ।
कः शिष्टो यो वेदप्रमाणवां को हतः क्रियाभ्रष्टः ॥ ५०॥
kasya kriyA hi saphalA yaH punarAchAravAM shiShTaH |
kaH shiShTo yo vedapramANavAM ko hataH kriyAbhraShTaH || 50||
Q 127. कस्य क्रिया हि सफला ?
kasya kriyA hi saphalA?
Ans. यः पुनराचारवान् शिष्टः
yaH punarAchAravAM shiShTaH
Q 127. Whose actions will bear fruit?
Ans. Those actions that conform to rules of ritualistic purity performed by a Shista or virtuous person.
Q 128. कः शिष्ट: ?
kaH shiShTo?
Ans. यो वेदप्रमाणवान्
yo vedapramANavAM
Q 128. Who is a Shista?
Ans. Who acts strictly according to Vedic injunctions.
Q 129. को हतः ?
ko hataH?
Ans. क्रियाभ्रष्टः
kriyAbhraShTaH
Q 129. Who is considered to be dead even while living?
Ans. He who has given up the duties as ordained by the Vedas.
Sloka Fifty One
को धन्यः संन्यासी को मान्यः पण्डितः साधुः ।
कः सेव्यो यो दाता को दाता योऽर्थितृप्तिमातनुते ॥ ५१॥
ko dhanyaH saMnyAsI ko mAnyaH paNDitaH sAdhuH |
kaH sevyo yo dAtA ko dAtA yo.arthitR^iptimAtanute || 51||
Q 130. को धन्यः ?
ko dhanyaH?
Ans. संन्यासी
saMnyAsI
Q 130. Who is blessed with abundance?
Ans. A Sannyasi or one who has renounced everything.
Q 131. को मान्यः ?
ko mAnyaH?
Ans. पण्डितः साधुः
paNDitaH sAdhuH
Q 131. Who deserves to be honoured?
Ans. One who is learned, wise and good.
Q 132. कः सेव्य😕
kaH sevyH?
Ans. यो दाता
yo dAtA
Q132. Who is fit to be served?
Ans. One who is generous in giving gifts.
Q 133. को दाता ?
ko dAtA
Ans. यो अर्थि तृप्तिमातनुते
yo.arthitR^iptimAtanute
Q 133. Who is said to be liberal in giving?
Ans. One who satisfies those who are in need.
Sloka Fifty-Two
किं भाग्यं देहवतामारोग्यं कः फली कृषिकृत् ।
कस्य न पापं जपतः कः पूर्णो यः प्रजावां स्यात् ॥ ५२॥
kiM bhAgyaM dehavatAmArogyaM kaH phalI kR^iShikR^it |
kasya na pApaM japataH kaH pUrNo yaH prajAvAM syAt || 52||
Q 134.किं भाग्यम् देहवताम् ?
kiM bhAgyaM dehavatAm?
Ans. अlरोग्यम्
ArogyaM
Q134. What is the greatest fortune for an embodied being?
Ans. Sound health.
Q 135. कः फली ?
kaH phalI?
Ans. कृषिकृत्
kR^iShikR^it
Q 135. Who reaps the fruits of his efforts?
Ans. He who puts all his efforts in his chosen field.
Q 136. कस्य न पापम् ?
kasya na pApaM?
Ans. जपतः
japataH
Q 136. Who is free from sin?
Ans. One who continuously repeats the names of the Lord.
Q 137. कः पूर्ण😕
kaH pUrNo?
Ans. यः प्रजावान् स्यात्
yaH prajAvAM syAt
Q 137. Who is said to have obtained fulfilment?
Ans. One who has virtuous progeny.
Sloka Fifty-Three
किं दुष्करं नराणां यन्मनसो निग्रहः सततं ।
को ब्रह्मचर्यवां स्यात्यश्चास्खलितोर्ध्वरेतस्कः ॥ ५३॥
kiM duShkaraM narANAM yanmanaso nigrahaH satataM |
ko brahmacharyavAM syAtyashchAskhalitordhvaretaskaH || 53||
Q 138. किं दुष्करं नराणाम् ?
kiM duShkaraM narANAM?
Ans. यन्मनसो निग्रह: सततम्
yanmanaso nigrahaH satataM
Q 138. What is the most difficult thing for a person to do?
Ans. To keep one’s mind always under control.
Q 139. को ब्रह्मचर्यवान् स्यात् ?
ko brahmacharyavAM syAtyat?
Ans. यश्च अस्खलित उूर्ध्वरेतस्कः
Yashch AskhalitordhvaretaskaH
Q 139. Who is a true Brahmachari, one who exercises restraint?
Ans. One whose libido or sex-drive has been sublimated.
Sloka Fifty-Four
का च परदेवतोक्ता चिच्छक्तिः को जगत्भर्ता ।
सूर्यः सर्वेषां को जीवनहेतुः स पर्जन्यः ॥ ५४॥
kA cha paradevatoktA chichChaktiH ko jagatbhartA |
sUryaH sarveShAM ko jIvanahetuH sa parjanyaH || 54||
Q 140. का च परदेवतोक्ता ?
kA cha paradevatoktA?
Ans. चिच्छक्तिः
chichChaktiH
Q 140. Who is known as Paradevata or Supreme Goddess?
Ans. The Power of Pure Consciousness that is known as Bhagavati.
Q 141. को जगत्भर्ता ?
ko jagatbhartA?
Ans. सूर्यः
sUryaH
Q 141. Who rules the entire universe?
Ans. The Sun with his light and heat.
Q 142. सर्वेषां को जीवनहेतुः?
sarveShAM ko jIvanahetuH?
Ans. स पर्जन्यः
sa parjanyaH
Q 142. What is it that sustains and supports all living beings?
Ans. It is Rain.
Sloka Fifty-Five
कः शूरो यो भीतत्राता त्राता च कः सद्गुरुः ।
को हि जगद्गुरुरुक्तः शम्भुः ज्ञानं कुतः शिवादेव ॥ ५५॥
kaH shuro yo bhItatrAtA trAtA cha kaH sadguruH |
ko hi jagadgururuktaH shambhuH j~nAnaM kutaH shivAdeva || 55||
Q 143. कः शूर: ?
kaH shurH?
Ans. यो भीतत्राता
yo bhItatrAtA
Q 143. Who is a real hero?
Ans. He who gives protection to the frightened ones.
Q 144. त्राता च कः?
trAtA cha kaH?
Ans. सद्गुरुः
sadguruH
Q 144. Who is a true protector?
Ans. The Guru, the spiritual teacher.
Q 145. को हि जगद्गुरुरुक्तः ?
ko hi jagadgururuktaH?
Ans. शम्भुः
shambhuH
Q 145. Who is known as the Universal Preceptor or Jagatguru?
Ans. It is Shambhu or Lord Shiva.
Q 146. ज्ञानं कुतः ?
j~nAnaM kutaH?
Ans. शिवादेव
shivAdeva
Q 146. From whom does one acquire Gnana or Knowledge?
Ans. From Lord Shiva indeed!
Sloka Fifty-Six
मुक्तिं लभेत कस्मान्मुकुन्दभक्तेः मुकुन्दः कः ।
यस्तारयेदविद्यां का चाविद्या यदात्मनोऽस्फूर्तिः ॥ ५६॥
muktiM labheta kasmAnmukundabhakteH mukundaH kaH |
yastArayedavidyAM kA chAvidyA yadAtmano.asphUrtiH || 56||
Q 147. मुक्तिं लभेत कस्मात् ?
muktiM labheta kasmAt?
Ans. मुकुन्दभक्तेः
mukundabhakte
Q 147. From whom will Liberation be obtained?
Ans. Through whole-hearted devotion to Mukunda.
Q 148. मुकुन्दः कः ?
mukundaH kaH?
Ans. यस्तारयेत् अविद्याम्
yastArayedavidyAM?
Q 148. Who is Mukunda?
Ans. The Lord who takes us beyond Ignorance or avidya.
Q 149. का चाविद्या ?
kA chAvidyA?
Ans. यदात्मनो अस्फूर्तिः
yadAtmano.asphUrtiH
Q 149. What is avidya or ignorance?
Ans. It is the absence of full knowledge of oneself.
Sloka Fifty-Seven
कस्य न शोको यः स्याद्क्रोधः किं सुखं तुष्टिः ।
को राजा रञ्चनकृत्कश्चश्वा नीचसेवको यः स्यात् ॥ ५७॥
kasya na shoko yaH syAdkrodhaH kiM sukhaM tuShTiH |
ko rAjA ra~nchanakR^itkashcha shvA nIchasevako yaH syAt || 57||
Q 150. कस्य न शोक: ?
kasya na shokH?
Ans. यः स्याद् अक्रोधः
yaH syAdkrodhaH
Q 150. Who is free from sorrow?
Ans. One who never gets angry.
Q 151. किं सुखं ?
kiM sukhaM?
Ans. तुष्टिः
tuShTiH
Q 151. What is happiness?
Ans. The state of contentment.
Q 152. को राजा ?
ko rAjA?
Ans. रञ्चनकृत्
ra~nchanakR^it
Q 152. Who is a king or a ruler?
Ans. One who gains the loyalty of his subjects.
Q 153. कश्च श्वा ?
kashcha shvA?
Ans. नीचसेवको यः स्यात्
nIchasevako yaH syAt
Q 153. Who is dog-like?
Ans. One who seeks favours from a mean person.
Sloka Fifty-Eight
को मायी परमेशः क इन्द्रजालायते प्रपञ्चोऽयं ।
कः स्वप्ननिभो जाग्रद्व्यवहारः सत्यमपि च किं ब्रह्म ॥ ५८॥
ko mAyI parameshaH ka indrajAlAyate prapa~ncho.ayaM |
kaH svapnanibho jAgradvyavahAraH satyamapi cha kiM brahma || 58||
Q 154. को मायी ?
ko mAyI?
Ans. परमेशः
parameshaH
Q 154. Who is the Lord of Maya?
Ans.The Supreme Lord
Q 155. क: इन्द्रजालायते ?
ka indrajAlAyate?
Ans. प्रपञ्चोऽयम्
prapa~ncho.ayaM |
155. What is true magic?
Ans. The ever-changing world.
Q 156. कः स्वप्ननिभ: ?
kaH svapnanibhaH
Q Ans. जाग्रद् व्यवहारः
jAgradvyavahAraH
Q 156. What resembles the dream experience?
Ans. The activities we perform in the waking state.
Q 157. सत्यमपि च किम् ?
satyamapi cha kiM?
Ans. ब्रह्म
brahma
Q 157. What is the True or Real Being?
Ans. It is Brahman or the Supreme Being.
Sloka Fifty-Nine
किं मिथ्या यद्विद्यानाश्यं तुच्छं तु शशविषाणादि ।
का चानिर्वाच्या माया किं कल्पितं द्वैतं ॥ ५९॥
kiM mithyA yadvidyAnAshyaM tuchChaM tu shashaviShANAdi |
kA chAnirvAchyA mAyA kiM kalpitaM dvaitaM || 59||
Q 158. किं मिथ्या ?
kiM mithyA?
Ans. यद्विद्या नाश्यम्
yadvidyAnAshyaM
Q 158. What is Mithya – that which is false and illusory?
Ans. That which disappears when true knowledge dawns.
Q 159. तुच्छं तु ?
tuchChaM tu?
Ans. शशविषाणादि
shashaviShANAdi
Q 159. What is thuccha or that which is considered as non-existent?
Ans. Illusory ideas like ‘horn of a hare’ or the ‘sky-flower’.
Q 160. का च अनिर्वाच्या ?
kA chAnirvAchyA?
Ans. माया
mAyA
Q 160. What is it that cannot be determined either as real or as unreal?
Ans. It is Maya.
Q 161. किं कल्पितम् ?
kiM kalpitaM?
Ans. द्वैतम्
dvaitaM
Q 161. What is it that is super-imposed?
Ans. Duality or Dvaitam.
Sloka Sixty
किं पाtरमार्थिकं स्यादद्वैतं चाज्ञता कुतोऽनादिः ।
वपुषश्च पोषकं किं प्रारब्धं चान्नदायि किं चायुः ॥ ६०॥
kiM pAramArthikaM syAdadvaitaM chAj~natA kuto.anAdiH |
vapuShashcha poShakaM kiM prArabdhaM chAnnadAyi kiM chAyuH || 60||
Q 162. किं पारमार्थिकं स्यात् ?
kiM pAramArthikaM syAt?
Ans. अद्वैतम्
adadvaitaM
Q 162. What is real absolutely?
Ans. Advaitam or Nonduality.
Q 163. च अज्ञता कुत😕
chAj~natA kutaH?
Ans. अनादिः
anAdiH |
Q 163. Wherefrom comes Ignorance?
Ans. It is beginning-less.
Q 164. वपुषश्च पोषकं किम् ?
vapuShashcha poShakaM kiM?
Ans. प्रारब्धम्
prArabdhaM
Q 164. What is it that sustains the body?
Ans. It is Prarabdha, the resultant of past Karma.
Q 165. च अन्नदायि किम् ?
chAnnadAyi kiM?
Ans. च आयुः
chAyuH
Q 165. What gives us food to sustain ourselves?
Ans. Longevity or the span of life given by Prarabdha.
Sloka Sixty-One
को ब्रह्मणैरुपास्यो गायत्र्यर्काग्निगोचरः शम्भुः ।
गायत्र्यामादित्ये चाग्नौ शम्भ च किं नु तत्तत्त्वं ॥ ६१॥
ko brahmaNairupAsyo gAyatryarkAgnigocharaH shambhuH |
gAyatryAmAditye chAgnau shambha cha kiM nu tattattvaM || 61||
Q 166. को ब्रह्मणै: उपास्य: ?
ko brahmaNairupAsyaH?
Ans. गायत्री अर्क अग्नि गोचर: शम्भुः
agAyatryarkAgnigocharaH shambhuH
Q 166. Whom should the Brahmana worship?
Ans. Shambhu or Shiva as denoted by Gayatri, the Sun and Fire as symbols for worship.
Q 167. गायत्र्याम् आदित्ये च अग्नौ शम्भौ च किं नु ?
gAyatryAmAditye chAgnau shambha cha kiM nu?
Ans. तत् तत्त्वम्
tattattvaM
Q 167. What is common to all the Four: Gayatri, the Sun, Fire and Shambhu?
Ans. The Reality or the Essence of all the Four.
Sloka Sixty-Two
प्रत्यक्षदेवता का माता पूज्यो गुरुश्च कः तातः ।
कः सर्वदेवतात्मा विद्याकर्मान्वितो विप्रः ॥ ६२॥
prAtyaxadevatA kA mAtA pUjyo gurushcha kaH tAtaH |
kaH sarvadevatAtmA vidyAkarmAnvito vipraH || 62||
Q 168. प्रत्यक्ष देवता का ?
prAtyaxadevatA kA?
Ans. माता
mAtA
Q 168. Whom should we consider the Visible Deity?
Ans. The Mother..
Q 169. पूज्यो गुरुश्च कः ?
pUjyo gurushcha kaH?
Ans. तातः
tAtaH
Q 169. Who is the Elder Person that should always be respected?
Ans. One’s Father.
Q 170. कः सर्वदेवतात्मा ?
kaH sarvadevatAtmA?
Ans. विद्या कर्मान्वितो विप्रः
vidyAkarmAnvito vipraH
Q 170. Who is the embodiment of all divinities?
Ans. The Brahmin that possesses all Knowledge and proper conduct.
Sloka Sixty-Three
कश्च कुलक्षयहेतुः सन्तापः सज्जनेषु योऽकारि ।
केषाममोघ वचनं ये च पुनः सत्यमौनशमशीलाः ॥ ६३॥
kashcha kulaxayahetuH santApaH sajjaneShu yo.akAri |
keShAmamogha vachanaM ye cha punaH satyamaunashamashIlAH || 63||
Q 171. कश्च कुलक्षय हेतुः ?
kashcha kulaxayahetuH?
Ans. सन्तापः सज्जनेषु यो अकारि
santApaH sajjaneShu yo.akAri
Q 171. What leads to the decay and downfall of families and communities?
Ans. The persecution of holy and saintly people.
Q 172. केषाम् अमोघ वचनं ?
keShAmamogha vachanaM?
Ans. ये च पुनः सत्य मौन शम शीलाः
ye cha punaH satyamaunashamashIlAH
Q 172. Whose words never fail?
Ans. The words of those
a. who always speak the truth.
b. who observe silence and
c. who are always patient.
Sloka Sixty-Four
किं जन्म विषयसङ्गः किमुत्तरं जन्म पुत्रः स्यात् ।
कोऽपरिहार्यो मृत्युः कुत्र पदं विन्यसेच्च दृक्पूते ॥ ६४॥
kiM janma viShayasa~NgaH kimuttaraM janma putraH syAt |
ko.aparihAryo mR^ityuH kutra padaM vinyasechcha dR^ikpUte || 64||
Q 173. किं जन्म ?
kiM janma?
Ans. विषयसङ्गः
viShayasa~NgaH
Q 173. What is the reason for taking birth?
Ans. Attachment to the objects of enjoyment.
Q 174. किमुत्तरं जन्म ?
kimuttaraM janma?
Ans. पुत्रः स्यात्
putraH syAt |
Q 174. What is known as one’s second birth?
Ans. It is one’s own son.
Q 175. को अपरिहार्य: ?
ko.aparihAryaH?
Ans. मृत्युः
mR^ityuH
Q 175. What is inevitable?
Ans. Death.
Q 176. कुत्र पदं विन्यसेच्च ?
kutra padaM vinyasechcha?
Ans. दृक्पूते
dR^ikpUte
Q 176. Which place should we choose to stay?
Ans. At the place that is found to be pure and clean.
Sloka Sixty-Five
पात्रं किमन्नदाने क्षुधितं कोऽर्च्यो हि भगवदवतारः ।
कश्च भगवान्महेशः शङ्करनारायणात्मैकः ॥ ६५॥
pAtraM kimannadAne xudhitaM ko.archyo hi bhagavadavatAraH |
kashcha bhagavAnmaheshaH sha~NkaranArAyaNAtmaikaH || 65||
Q 177. पात्रं किम् अन्नदाने ?
pAtraM kimannadAne?
Ans. क्षुधितम्
xudhitaM
Q 177. Who is the proper person to receive the gift of food?
Ans. One who is hungry.
Q 178. को अर्च्यो हि ?
ko.archyo hi
Ans. भगवदवतारः
bhagavadavatAraH
Q178. Who is worthy of being worshipped?
Ans. The Avatara or the descent of Bhagavan
Q 179.कश्च भगवान् ?
kashcha bhagavAn
Ans. महेशः शङ्करनारायणात्मैकः
maheshaH sha~NkaranArAyaNAtmaikaH
Q 179.Who is Bhagavan?
Ans. The Supreme Being that is worshipped both as
Shankara and Narayana.
Sloka Sixty-Six
फलमपि भगवद्भक्तेः किं तल्लोकस्वरुपसाक्षात्त्वं ।
मोक्षश्च को ह्यविद्यास्तमयः कः सर्ववेदभूः अथ च ॐ ॥ ६६॥
phalamapi bhagavadbhakteH kiM tallokasvarupasAxAttvaM |
moxashcha ko hyavidyAstamayaH kaH sarvavedabhUH atha cha OM || 66||
Q 180. फलमपि भगवद्भक्तेः किं ?
phalamapi bhagavadbhakteH kiM?
Ans. तल्लोक स्वरूपसाक्षात्त्वं
tallokasvarupasAxAttvaM
Q180. What is the reward for devotion to Bhagavan?
Ans. The direct realization of the Divine Reality and Presence.
Q 181. मोक्षश्च क: ?
moxashcha kaH?
Ans. हि अविद्यास्तमयः
hyavidyAstamayaH
Q 181. What is meant by Moksha or Liberation?
Ans. It is becoming free from Ignorance.
Q 182. कः सर्व वेदभूः ?
kaH sarvavedabhUH?
Ans. अथ च ॐ
atha cha OM
Q 182. What is the source of all the Vedas?
Ans. It is the Sacred Syllable AUM.
Sloka Sixty-Seven PHALASRUTI
इत्येषा कण्ठस्था प्रश्नोत्तररत्नमालिका येषां ।
ते मुक्ताभरणा इव विमलाश्चा भान्ति सत्समाजेषु ॥ ६७॥
ityeShA kaNThasthA prashnottararatnamAlikA yeShAM |
te muktAbharaNA iva vimalAshchAbhAnti satsamAjeShu || 67||
With the wisdom acquired from this poem of questions and answers,
one would shine forth with radiance, like an ornament of pearls,
in the company of wise people.
॥ इति श्रीमद् शङ्कराचार्यविरचिता प्रश्नोत्तररत्नमालिका समाप्ता ॥
|| iti shrImad sha~NkarAchAryavirachitA prashnottararatnamAlikA samAptA ||
ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ರತ್ನ ಮಾಲಿಕೆ
प्रश्नोत्तररत्नमालिका
Prasnottara Rathna Maalikaa
Sloka Two
भगवन्, किमुपादेयं गुरुवचनं, हेयमपि किमकार्यं l
को गुरुः अधिगततत्त्वः शिष्यहितायोद्यतः सततं ॥
ಭಗವನ್ ಕಿಮುಪಾದೇಯಂ ಗುರುವಚನಂ ಹೇಯಮಪಿ ಕಿಮಕಾರ್ಯಂ l
ಕೋ ಗುರುಃ ಅಧಿಗತತತ್ತ್ವಃ ಶಿಷ್ಯಹಿತಾಯೋದ್ಯತಃ ಸತತಂ ॥ 2 ॥
2ನೇ ಶ್ಲೋಕ
Q 1 – भगवन्, किमुपादेयं ?
ಭಗವನ್, ಕಿಮುಪಾದೇಯಂ?
ಭಗವನ್, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವೀಕಾರರ್ಹವಾಗಿರುವುದು
ಯಾವುದು?
Ans – गुरुवचनं
ಗುರುವಚನಂ
ಗುರುವಿನಿಂದ ನೀಡಲಾದ ಬೋಧನೆ.
Q 2 – हेयमपि किम् ?
ಹೇಯಮಪಿ ಕಿಮ್ ?
ನಾವು ಯಾವುದನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕು?
Ans – अकार्यं
ಅಕಾರ್ಯಂ
ಮಾಡಬಾರದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಅಕಾರ್ಯವನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕು.
Q 3 – को गुरुः ?
ಕೋ ಗುರುಃ?
ಯಾರು ಗುರುವು?
Ans – अधिगततत्त्वः शिष्यहितायोद्यतः सततं
ಅಧಿಗತತತ್ತ್ವಃ ಶಿಷ್ಯಹಿತಾಯೋದ್ಯತಃ ಸತತಂ
ಯಾರು ಸತ್ಯವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾರು ಸತತವಾಗಿ ಶಿಷ್ಯನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವನೇ ಗುರುವು.
Sloka Three
त्वरितं किं कर्तव्यं विदुषां संसारसन्ततिच्छेदः ।
किं मोक्षतरोर्बीजं सम्यक्ज्ञानं क्रियासिद्धं ॥ ३॥
ತ್ವರಿತಂ ಕಿಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಿದುಷಾಂ ಸಂಸಾರಸಂತತಿಚ್ಛೇದಃ l
ಕಿಂ ಮೋಕ್ಷತರೋರ್ಬೀಜಂ ಸಮ್ಯಕ್ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ರಿಯಾಸಿದ್ಧಂ ॥ 3 ॥
3ನೇ ಶ್ಲೋಕ
Q 4 – त्वरितं किं कर्तव्यं विदुषां ?
ತ್ವರಿತಂ ಕಿಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಿದುಷಾಂ?
ನಿಜವಾದ ವಿದ್ವಾಂಸನ ತ್ವರಿತವಾದ ಕರ್ತವ್ಯವೇನು?
Ans – संसारसन्ततिच्छेदः
ಸಂಸಾರಸಂತತಿಚ್ಛೇದಃ
ಹುಟ್ಟು ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಪುನರಾವರ್ತನದಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದುವ ಸಲುವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುವುದು.
Q 5 – किं मोक्षतरोर्बीजं ?
ಕಿಂ ಮೋಕ್ಷತರೋರ್ಬೀಜಂ?
ಮೋಕ್ಷದ ಮೂಲಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಆಕರ ಬೀಜವು ಯಾವುದು?
Ans – सम्यक्ज्ञानं क्रियासिद्धं
ಸಮ್ಯಕ್ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ರಿಯಾಸಿದ್ಧಂ
ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದ ಸಮ್ಯಕ್ ಜ್ಞಾನದ ಆರ್ಜನೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕ್ರಿಯಾರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವ ಅನ್ವಯತೆ.
Sloka Four
कः पथ्यतरो धर्मः कः शुचिरिह यस्य मानसं शुद्धं ।
कः पण्डितो विवेकी किं विषमवधीरणा गुरुषु ॥ ४॥
ಕಃ ಪಥ್ಯತರೋ ಧರ್ಮಃ ಕಃ ಶುಚಿರಿಹ ಯಸ್ಯ ಮಾನಸಂ ಶುದ್ಧಂ l
ಕಃ ಪಂಡಿತೋ ವಿವೇಕೀ ಕಿಂ ವಿಷಮವಧೀರಣಾ ಗುರುಷು ॥ 4 ॥
4ನೇ ಶ್ಲೋಕ
Q 6 – कः पथ्यतर😕
ಯಾವುದು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾದುದು
Ans – धर्मः
ಧರ್ಮ
Q 7 – कः शुचिरिह?
ಕಃ ಶುಚಿರಿಹ?
ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಪರಿಶುದ್ಧರು ಮತ್ತು ನಿಷ್ಕಳಂಕರು?
Ans – यस्य मानसं शुद्धं
ಯಸ್ಯ ಮಾನಸಂ ಶುದ್ಧಂ
ಪರಿಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಕಳಂಕ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವರು.
Q 8 – कः पण्डित😕
ಕಃ ಪಂಡಿತಃ?
ಯಾರು ಪಂಡಿತರು ಮತ್ತು ಜಾಣರು?
Ans – विवेकी
ವಿವೇಕೀ
ವಿವೇಚನಾ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಂಪನ್ನನಾದ ವಿವೇಕಿ.
Q 9- किं विषम्?
ಕಿಂ ವಿಷಮ್?
ಯಾವುದು ವಿಷ?
Ans – अवधीरणा गुरुषु
ಅವಧೀರಣಾ ಗುರುಷು
ಗುರುಹಿರಿಯರ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಅನಾದರಣೆ ಮಾಡುವುದು.
Sloka Five
किं संसारे सारं बहुशोऽपि विचिन्त्यमानमिदमेव ।
किं मनुजेष्विष्टतमं स्वपरहितायोद्यतं जन्म ॥ ५॥
ಕಿಂ ಸಂಸಾರೇ ಸಾರಂ ಬಹುಶೋಽಪಿ ವಿಚಿಂತ್ಯಮಾನಮಿದಮೇವ l
ಕಿಂ ಮನುಜೇಷ್ವಿಷ್ಟತಮಂ ಸ್ವಪರಹಿತಾಯೋದ್ಯತಂ ಜನ್ಮ ॥ 5 ॥
Q 10. किं संसारे सारं ?
ಕಿಂ ಸಂಸಾರೇ ಸಾರಂ?
Ans. बहुशोऽपि विचिन्त्यमानमिदमेव
ಬಹುಶೋಽಪಿ ವಿಚಿಂತ್ಯಮಾನಮಿದಮೇವ
Something on which we should meditate again and again.
11. किं मनुजेष्विष्टतमं ?
ಕಿಂ ಮನುಜೇಷ್ವಿಷ್ಟತಮಂ?
स्व पर हितायोद्यतं जन्म
ಸ್ವಪರಹಿತಾಯೋದ್ಯತಂ ಜನ್ಮ
Q.10. ಈ ಐಹಿಕ ಮತ್ತು ದೇಹಾಂತರ ಜೀವನದ ಸಾರವು ಏನು?
Ans. ಅದನ್ನು ಕುರಿತು ನಾವು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಬೇಕಾದುದು.
Q 11. ಮನುಜರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯಕರವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಸ್ವಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜನ್ಮವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಡಿಪಾಗಿಡುವುದು.
Sloka Six
मदिरेव मोहजनकः कः स्नेहः के च दस्यवो विषयाः ।
का भववल्लि तृष्णा को वैरी यस्त्वनुद्योगः ॥ ६॥
ಮದಿರೇವ ಮೋಹಜನಕಃ ಕಃ ಸ್ನೇಹಃ ಕೇ ಚ ದಸ್ಯವೋ ವಿಷಯಾಃ l
ಕಾ ಭವವಲ್ಲಿ ತೃಷ್ಣಾ ಕೋ ವೈರೀ ಯಸ್ತ್ವನುದ್ಯೋಗಃ ॥ 6 ॥
Q12. मदिरेव मोहजनकः कः ?
Ans. स्नेहः
6ನೇ ಶ್ಲೋಕ
12. ಮದಿರೇವ ಮೋಹಜನಕಃ ಕಃ ?
ಮದಿರೆಯಂತೆ ಮೋಹವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದು ಯಾವುದು?
ಸ್ನೇಹಃ
ಅನುರಾಗ.
Q 13. के च दस्यव😕
Ans. विषयाः
13. ಕೇ ಚ ದಸ್ಯವಃ?
ಚೋರರು ಯಾರು?
ವಿಷಯಾಃ
ವಿಷಯೇಂದ್ರಿಯಗಳು.
Q 14. का भववल्ली?
Ans. तृष्णा
14. ಕಾ ಭವವಲ್ಲಿ ?
ಹುಟ್ಟು ಮತ್ತು ಸಾವೆಂಬ ಆವರ್ತನದಲ್ಲಿನ ಭವ ಅಥವಾ ಬಂಧನವೆಂಬ ಬಳ್ಳಿಯ ಸ್ವಭಾವ ಏನು?
ತೃಷ್ಣಾ
ಸುಖಾನುಭವದ ಉತ್ಕಟೇಚ್ಛೆ
Q 15. को वैरी ?
Ans. यस्तु अनुद्योगः
15. ಕೋ ವೈರೀ?
ವೈರಿಯೆಂದು ಯಾರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು?
ಯಸ್ತ್ವನುದ್ಯೋಗಃ
ನಿರುದ್ಯೋಗಿಯಾದ ಆಲಸಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಳ್ಳವನನ್ನು.
SLOKA 7
16. कस्मात् भयम् इह ?
ಏಳನೆಯಶ್ಲೋಕ
16. ಕಸ್ಮಾತ್ ಭಯಮ್ ಇಹ?
ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಭಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಯಾವುದು?
ಮರಣಾತ್
ಮರಣ
17. अन्धादिह को विशिष्यते ?
रागी
17. ಅಂಧಾದಿಹ ಕೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ?
ಯಾರು ಅತ್ಯಂತ ಅವಿವೇಕಿಯು?
ರಾಗೀ
ರಾಗ ಮತ್ತು ಅನುರಾಗಗಳಿಗೆ ಜೋತುಬಿದ್ದವನು
18. कः शूर: ?
यो ललनालोचनबाणैर्न च व्यधितः
18. ಕಃ ಶೂರಃ?
ಶೂರನೆಂದು ಯಾರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು?
ಯೋ ಲಲನಾಲೋಚನಬಾಣೈರ್ನ ಚ ವ್ಯಧಿತಃ
ವಿಷಯಾಭಿಲಾಷೆಯುಳ್ಳ ಲಲನೆಯರ ಕುಡಿನೋಟದ ಬಾಣಗಳ ಇರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದವನು.
प्रश्नोत्तररत्नमालिका
Sloka Eight
पातुं कर्णाञ्जलिभिः किममृतमिह युज्यते सदुपदेशः ।
किं गुरुताया मूलं यदेतदप्रार्थनं नाम ॥ ८॥
ಪಾಂತುಂ ಕರ್ಣಾಂಜಲಿಭಿಃ ಕಿಮಮೃತಮಿಹ ಯುಜ್ಯತೇ ಸದುಪದೇಶಃ l
ಕಿಂ ಗುರುತಾಯಾ ಮೂಲಂ ಯದೇತದಪ್ರಾರ್ಥನಂ ನಾಮ ॥ 8 ॥
19. पातुं कर्णाञ्जलिभिः किममृतमिह युज्यते ?
ಪಾಂತುಂ ಕರ್ಣಾಂಜಲಿಭಿಃ ಕಿಮಮೃತಮಿಹ ಯುಜ್ಯತೇ?
सदुपदेशः
ಸದುಪದೇಶಃ
ಎಂಟನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
19. ಕಿವಿಗಳಿಗೆ ಅಮೃತಸಮಾನವಾದಂತಹ, ಹಿತವನ್ನು ನೀಡುವ ಮಾತುಗಳು ಯಾವುದು?
ಧರ್ಮಶೀಲರಾದಂತಹ ಜನರು ನೀಡುವ ಸದುಪದೇಶವು.
20. किं गुरुताया मूलं ?
ಕಿಂ ಗುರುತಾಯಾ ಮೂಲಂ?
यदेतदप्रार्थनं नाम
ಯದೇತದಪ್ರಾರ್ಥನಂ ನಾಮ
20. ಒಬ್ಬರನ್ನು ಗಣ್ಯರನ್ನಾಗಿಸುವುದು ಯಾವುದು?
ಯಾರಿಂದಲೂ ನೆರವನ್ನೂ, ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರವನ್ನೂ ಬಯಸದ ಸ್ವಭಾವವು
Sloka Nine
किं गहनं स्त्रीचरितं कश्चतुरो यो न खण्डितस्तेन ।
किं दुःखं असन्तोषः किं लाघवमधमतो याच्ञा ॥ ९॥
ಕಿಂ ಗಹನಂ ಸ್ತ್ರೀಚರಿತಂ ಕಶ್ಚತುರೋ ಯೋ ನ ಖಂಡಿತಸ್ತೇನ l
ಕಿಂ ದುಃಖಂ ಅಸಂತೋಷಃ ಕಿಂ ಲಾಘವಮಧಮತೋ ಯಾಚ್ಞಾ ॥ 9 ॥
Q 21. किं गहनं ?
ಕಿಂ ಗಹನಂ
Ans. स्त्रीचरितं
ಸ್ತ್ರೀಚರಿತಂ
Q 21. What is too deep to understand?
Ans. The nature of women.
ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 21. ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಹಳ ಗಹನವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಹೆಣ್ಣಿನ ಸ್ವಭಾವ
Q 22. कश्चतुर😕
ಕಶ್ಚತುರಃ?
Ans. यो न खण्डितस्तेन
ಯೋ ನ ಖಂಡಿತಸ್ತೇನ
Q 22. ಯಾರು ಚತುರನು?
Ans. ಯಾರಿಂದಲೂ ಭ್ರಾಂತಿಗೊಳಗಾಗದಿರುವವನು.
Q 23. किं दुःखं ?
ಕಿಂ ದುಃಖಂ?
Ans. असन्तोषः
ಅಸಂತೋಷಃ
Q 23. ದುಖಃವು ಯಾವುದು?
Ans. ತೃಪ್ತಿಹೊಂದಲು ಅಶಕ್ತವಾದ ಅಸಂತೋಷವು.
Q 24. किं लाघवम् ?
ಕಿಂ ಲಾಘವಮ್?
Ans. अधमतो याच्ञा
ಅಧಮತೋ ಯಾಚ್ಞಾ
Q 24. ಅಪಮಾನವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಅಧಮರಿಂದ ಸಹಾಯವನ್ನು ಯಾಚಿಸುವುದು.
Sloka Ten
किं जीवितमनवद्यं किं जाड्यं पाठतोऽप्यनभ्यासः ।
को जागर्ति विवेकी को निद्रा मूढता जन्तोः ॥ १०॥
ಕಿಂ ಜೀವಿತಮನವದ್ಯಂ ಕಿಂ ಜಾಡ್ಯಂ ಪಾಠತೋಽಪ್ಯನಭ್ಯಾಸಃ l
ಕೋ ಜಾಗರ್ತಿ ವಿವೇಕೀ ಕೋ ನಿದ್ರಾ ಮೂಢತಾ ಜಂತೋಃ ॥ 10 ॥
Q 25. किं जीवितम् ?
ಕಿಂ ಜೀವಿತಮ್?
Ans. अनवद्यं
ಅನವದ್ಯಂ
ಹತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 25. ಜೀವನ ಎಂದರೇನು?
Ans. ಎಲ್ಲ ಗುಣದೋಷಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮೀರಿ ನಿಲ್ಲುವುದು.
Q 26. किं जाड्यम् ?
ಕಿಂ ಜಾಡ್ಯಂ?
Ans. पाठतोऽप्यनभ्यासः
ಪಾಠತೋಽಪ್ಯನಭ್ಯಾಸಃ
Q 26. ಜಾಡ್ಯವು ಯಾವುದು?
Ans. ತಾವು ಕಲಿತಿರುವ ಪಾಠವನ್ನು ಆಚರಣೆ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡದಿರುವುದು.
Q 27. को जागर्ति ?
ಕೋ ಜಾಗರ್ತಿ?
Ans. विवेकी
ವಿವೇಕೀ
Q 27. ಯಾರು ಜಾಗೃತರು?
Ans. ವಿವೇಚನಾಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ವಿವೇಕಿ.
Q 28. कl निद्रा ?
ಕಾ ನಿದ್ರಾ?
Ans. मूढता जन्तोः
ಮೂಢತಾ ಜಂತೋಃ
Q 28. ನಿದ್ರೆ ಎಂದರೇನು?
Ans. ತಮ್ಮ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು, ಸಂಕಟ, ಇವುಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರಿವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯೇ ನಿದ್ರೆ.
Sloka Eleven
नलिनीदलगतजलवत्तरलं किं यौवनं धनं चायुः ।
कथय पुनः के शशिनः किरणसमाः सज्जना एव ॥ ११॥
ನಲಿನೀದಲಗತಜಲವತ್ತರಲಂ ಕಿಂ ಯೌವನಂ ಧನಂ ಚ ಆಯುಃ .
ಕಥಯ ಪುನಃ ಕೇ ಶಶಿನಃ ಕಿರಣಸಮಾಃ ಸಜ್ಜನಾ ಏವ .. 11..
Q 29. नलिनी दल गत जल वत्तरलं किं ?
ನಲಿನೀದಲಗತಜಲವತ್ತರಲಂ ಕಿಂ?
Ans. यौवनं धनं च आयुः
ಯೌವನಂ ಧನಂ ಚ ಆಯುಃ
ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q. 29. ಕಮಲದ ಎಲೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಹನಿಗಳಂತೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಮತ್ತು ಚಂಚಲವಾದದ್ದು ಯಾವುದು?
Ans. ಯೌವನ, ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಆಯಸ್ಸು.
Q 30. कथय पुनः के शशिनः किरणसमाः?
ಕಥಯ ಪುನಃ ಕೇ ಶಶಿನಃ ಕಿರಣಸಮಾಃ?
Ans. सज्जना एव
ಸಜ್ಜನಾ ಏವ
Q 30. ಪುನಃ ನನಗೆ ಹೇಳು, ಚಂದ್ರನ ಶೀತಲ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮಾನವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಸಜ್ಜನರು.
Sloka Twelve
को नरकः परवशता किं सौख्यं सर्वसङ्गविरतिर्या ।
किं सत्यं भूतहितं प्रियं च किं प्राणिनामसवः ॥ १२॥
ಕೋ ನರಕಃ ಪರವಶತಾ ಕಿಂ ಸೌಖ್ಯಂ ಸರ್ವಸಂಗವಿರತಿರ್ಯಾ .
ಕಿಂ ಸತ್ಯಂ ಭೂತಹಿತಂ ಪ್ರಿಯಂ ಚ ಕಿಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಮಸವಃ .. 12..
Q 31. को नरकः ?
ಕೋ ನರಕಃ?
Ans. परवशता
ಪರವಶತಾ
ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 31. ನರಕ ಎಂಬುದು ಏನು?
Ans. ಬೇರೊಬ್ಬರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವುದು.
Q 32. किं सौख्यं ?
ಕಿಂ ಸೌಖ್ಯಂ ?
Ans. सर्वसङ्ग विरतिर्या
ಸರ್ವಸಂಗ ವಿರತಿರ್ಯಾ
Q 32. ಸುಖ, ಆನಂದ ಎಂಬುದು ಏನು?
Ans. ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ನಿರ್ಲಿಪ್ತ ಸ್ಥಿತಿ.
Q 33. किं सत्यं ?
ಕಿಂ ಸತ್ಯಂ
Ans. भूतहितं
ಭೂತಹಿತಂ
Q 33. ಸತ್ಯ ಎಂಬುದು ಏನು?
ಸಕಲ ಜೀವಿಗಳಿಗೂ ಹಿತಕರವಾದುದು ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾದುದು.
Q 34. प्रियं च किं प्राणिनाम् ?
ಪ್ರಿಯಂ ಚ ಕಿಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಮ್
Ans. असवः
ಅಸವಃ
Q 34. ಸಕಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೂ ಪ್ರಿಯವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಜೀವ.
Sloka Thirteen
कोऽनर्थफलो मानः का सुखदा साधुजनमैत्री ।
सर्वव्यसनविनाशे को दक्षः सर्वथा त्यागी ॥ १३॥
ಕೋಽನರ್ಥಫಲೋ ಮಾನಃ ಕಾ ಸುಖದಾ ಸಾಧುಜನಮೈತ್ರೀ .
ಸರ್ವವ್ಯಸನವಿನಾಶೇ ಕೋ ದಕ್ಷಃ ಸರ್ವಥಾ ತ್ಯಾಗೀ .. 13..
Q 35. कोऽनर्थफल: ?
ಕೋಽನರ್ಥಫಲಃ?
Ans. मानः
ಮಾನಃ
ಹದಿಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 35. ಯಾವುದು ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ?
Ans. ದುರಭಿಮಾನ.
Q 36. का सुखदा ?
ಕಾ ಸುಖದಾ?
Ans. साधुजन मैत्री
ಸಾಧುಜನಮೈತ್ರೀ
Q 36. ಯಾವುದು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ?
Ans. ಯೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಧುಸ್ವಭಾವದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜತೆಗಿನ ಸ್ನೇಹ.
Q 37. सर्वव्यसन विनाशे को दक्षः ?
ಸರ್ವವ್ಯಸನ ವಿನಾಶೇ ಕೋ ದಕ್ಷಃ ?
Ans. सर्वथा त्यागी
ಸರ್ವಥಾ ತ್ಯಾಗೀ
37. ಎಲ್ಲ ವಿಧದ ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾರು ದಕ್ಷರು?
Ans. ಸಕಲವನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿದಂತಹ ತ್ಯಾಗಿ.
Sloka Fourteen
किं मरणं मूर्खत्वं किं चानर्घं यदवसरे दत्तं ।
आमरणात् किं शल्यं प्रच्छन्नं यत्कृतं पापं ॥ १४॥
ಕಿಂ ಮರಣಂ ಮೂರ್ಖತ್ವಂ ಕಿಂ ಚಾನರ್ಘಂ ಯದವಸರೇ ದತ್ತಂ .
ಆಮರಣಾತ್ ಕಿಂ ಶಲ್ಯಂ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಂ ಯತ್ಕೃತಂ ಪಾಪಂ .. 14.
Q 38. किं मरणं ?
ಕಿಂ ಮರಣಂ?
Ans. मूर्खत्वं
ಮೂರ್ಖತ್ವಂ
ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 38. ಮರಣ ಎಂಬುದು ಏನು?
Ans. ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಜ್ಞಾನದ ಸ್ಥಿತಿ.
39. किं चानर्घं ?
ಕಿಂ ಚಾನರ್ಘ?
Ans. यदवसरे दत्तं
ಯದವಸರೇ ದತ್ತಂ
Q 39. ಬೆಲೆಕಟ್ಟಲಾಗದಂತಹುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಸರಿಯಾದ ಸಮಯಕ್ಕೆ, ಸರಿಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅಂದರೆ ಸತ್ಪಾತ್ರರಿಗೆ ದಾನ ಕೊಡತಕ್ಕಂತಹುದು.
Q 40. आमरणात् किं शल्यं ?
ಆಮರಣಾತ್ ಕಿಂ ಶಲ್ಯಂ?
Ans. प्रच्छन्नं यत्कृतं पापं
ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಂ ಯತ್ಕೃತಂ ಪಾಪಂ
Q 40. ಸಾಯುವವರೆಗೂ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಾಣದಂತೆ ಚುಚ್ಚುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಗೌಪ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಪಾಪಕಾರ್ಯಗಳು.
Sloka Fifteen
कुत्र विधेयो यत्नो विद्याभ्यासे सदौषधे दाने ।
अवधीरणा क्व कार्या खलपरयोषित्परधनेषु ॥ १५॥
ಕುತ್ರ ವಿಧೇಯೋ ಯತ್ನೋ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸೇ ಸದೌಷಧೇ ದಾನೇ .
ಅವಧೀರಣಾ ಕ್ವ ಕಾರ್ಯಾ ಖಲಪರಯೋಷಿತ್ಪರಧನೇಷು
Q 41. कुत्र विधेयो यत्न😕
ಕುತ್ರ ವಿಧೇಯೋ ಯತ್ನಃ?
Ans. विद्याभ्यासे सदौषधे दाने
ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸೇ ಸದೌಷಧೇ ದಾನೇ
ಹದಿನೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 41. ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟು ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು?
Ans. ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಗಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯದಾಯಕ ಔಷಧಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೂ ದಾನಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ.
42. अवधीरणा क्व कार्या ?
ಅವಧೀರಣಾ ಕ್ವ ಕಾರ್ಯಾ?
Ans. खल परयोषित्परधनेषु
ಖಲಪರಯೋಷಿತ್ಪರಧನೇಷು
Q 42. ನಿರಾಕರಣೆ ಮತ್ತು ತಿರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾದ ಕಾರ್ಯಗಳು ಯಾವುವು?
Ans. ವಿವೇಚನೆಯಿಲ್ಲದ ಅಯೋಗ್ಯರೊಡನೆ ಸಹವಾಸ, ಪರಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ತೋರುವ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅನ್ಯರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಬಯಸುವುದು, ಇವು ತಿರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾದ ಕಾರ್ಯಗಳು.
Sloka Sixteen
काहर्निशमनुचिन्त्या संसारासारता न तु प्रमदा ।
का प्रेयसी विधेया करणा दीनेषु सज्जने मैत्री ॥ १६॥
ಕಾಹರ್ನಿಶಮನುಚಿಂತ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಸಾರತಾ ನ ತು ಪ್ರಮದಾ .
ಕಾ ಪ್ರೇಯಸೀ ವಿಧೇಯಾ ಕರಣಾ ದೀನೇಷು ಸಜ್ಜನೇ ಮೈತ್ರೀ .. 16..
Q 43. काहर्निशम् अनुचिन्त्या ?
ಕಾಹರ್ನಿಶಮ್ ಅನುಚಿಂತ್ಯಾ?
Ans. संसारासारता न तु प्रमदा
ಸಂಸಾರಾಸಾರತಾ ನ ತು ಪ್ರಮದಾ .
ಹದಿನಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 43. ಹಗಲು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಹೀಗೆ ಸದಾಕಾಲವೂ ನಾವು ಏನನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸಬೇಕು?
Ans. ನಾವು ಸದಾಕಾಲವೂ ಐಹಿಕ ಜೀವನದ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕತೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸಬೇಕೇ ಹೊರತು, ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕ ಭಾವೋದ್ರೇಕದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ.
Q 44. का प्रेयसी विधेया ?
ಕಾ ಪ್ರೇಯಸೀ ವಿಧೇಯಾ?
Ans. करणा दीनेषु सज्जने मैत्री
ಕರಣಾ ದೀನೇಷು ಸಜ್ಜನೇ ಮೈತ್ರೀ
Q 44. ಯಾವುದು ನಮ್ಮ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿರಬೇಕು?
Ans. ಸಜ್ಜನರ ಜತೆ ಗೆಳೆತನ ಬೆಳೆಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಂತ್ರಸ್ತರಿಗೆ ಅನುಕಂಪ ಮತ್ತು ಕರುಣೆಯನ್ನು ತೋರುವುದು.
Sloka Seventeen
कण्ठगतैरप्यसुभिः कस्य ह्यात्मा न शक्यते जेतुं ।
मूर्खस्य शङ्कितस्य च विषादिनो वा कृतघ्नस्य ॥ १७॥
ಕಂಠಗತೈರಪ್ಯಸುಭಿಃ ಕಸ್ಯ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ನ ಶಕ್ಯತೇ ಜೇತುಂ .
ಮೂರ್ಖಸ್ಯ ಶಂಕಿತಸ್ಯ ಚ ವಿಷಾದಿನೋ ವಾ ಕೃತಘ್ನಸ್ಯ .. 17
Q 45. कण्ठगतैरप्यसुभिः कस्य ह्यात्मा न शक्यते जेतुं ?
ಕಂಠಗತೈರಪ್ಯಸುಭಿಃ ಕಸ್ಯ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ನ ಶಕ್ಯತೇ ಜೇತುಂ?
Ans. मूर्खस्य शङ्कितस्य च विषादिनो वा कृतघ्नस्य
ಮೂರ್ಖಸ್ಯ ಶಂಕಿತಸ್ಯ ಚ ವಿಷಾದಿನೋ ವಾ ಕೃತಘ್ನಸ್ಯ
ಹದಿನೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 45. ಯಾವ ವಿಧದ ಜನರನ್ನು ಬಲಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿಯಾದರೂ ಸಹ, ಸನ್ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ತರಲು ಹಾಗೂ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ?
Ans. ಮೂರ್ಖ, ಅಪನಂಬಿಕಸ್ಥ, ವಿಷಣ್ಣನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೃತಘ್ನನಾದವನು.
Sloka Eighteen
कः साधुः सदवृत्तः कमधममाचक्षते त्वसद्वृत्तं ।
केन जितं जगदेतत्सत्यतितिक्षावता पुंसा ॥ १८॥
ಕಃ ಸಾಧುಃ ಸದವೃತ್ತಃ ಕಮಧಮಮಾಚಕ್ಷತೇ ತ್ವಸದ್ವೃತ್ತಂ .
ಕೇನ ಜಿತಂ ಜಗದೇತತ್ಸತ್ಯತಿತಿಕ್ಷಾವತಾ ಪುಂಸಾ .. 18.
46. कः साधुः ?
ಕಃ ಸಾಧುಃ?
Ans. सदवृत्तः
ಸದ್ ವೃತ್ತಃ
ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 46. ಸಾಧು ಯಾರು?
Ans. ಉತ್ತಮ ಚಾರಿತ್ರ್ಯವುಳ್ಳವನು.
Q 47. कम् अधमम् अlचक्षते ?
ಕಮ್ ಅಧಮಮ್ ಆಚಕ್ಷತೇ?
Ans. त्वसद्वृत्तं ।
ತ್ವಸದ್ವೃತ್ತಂ ।
Q 47 ಅತ್ಯಂತ ನೀಚಾಧಮನು ಯಾರು?
Ans. ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು.
Q 48. केन जितं जगदेतत् ?
ಕೇನ ಜಿತಂ ಜಗದೇತತ್?
Ans. सत्य तितिक्षावता पुंसा
ಸತ್ಯ ತಿತಿಕ್ಷಾವತಾ ಪುಂಸಾ
Q 48. ಈ ಜಗತ್ತನ್ನು ಯಾರು ಗೆಲ್ಲಬಲ್ಲರು?
Ans. ಸತ್ಯವಂತ ಮತ್ತು ಸಹನಶೀಲನಾದವನು.
Sloka Nineteen
कस्मै नमांसि देवाः कुर्वन्ति दयाप्रधानाय ।
कस्मादुद्वेगः स्यात्संसारारण्यतः सुधियः ॥ १९॥
ಕಸ್ಮೈ ನಮಾಂಸಿ ದೇವಾಃ ಕುರ್ವಂತಿ ದಯಾಪ್ರಧಾನಾಯ .
ಕಸ್ಮಾದುದ್ವೇಗಃ ಸ್ಯಾತ್ಸಂಸಾರಾರಣ್ಯತಃ ಸುಧಿಯಃ .. 19..
Q 49. कस्मै नमांसि देवाः कुर्वन्ति ?
ಕಸ್ಮೈ ನಮಾಂಸಿ ದೇವಾಃ ಕುರ್ವಂತಿ?
Ans. दयाप्रधानाय
ದಯಾಪ್ರಧಾನಾಯ
ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 49. ಯಾರನ್ನು ದೇವತೆಗಳೂ ಸಹ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ?
Ans. ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಅನುಕಂಪ ತೋರುವವನನ್ನು.
Q 50. कस्मादुद्वेगः स्यात् ?
ಕಸ್ಮಾದುದ್ವೇಗಃ ಸ್ಯಾತ್?
Ans. संसारारण्यतः सुधियः
ಸಂಸಾರಾರಣ್ಯತಃ ಸುಧಿಯಃ
Q. 50 ನಮ್ಮನ್ನು ತತ್ತರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಸಂಸಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಘನಘೋರ ಅರಣ್ಯವು ಉದಾತ್ತ ಮನೋಭಾವದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ತತ್ತರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ
Sloka Twenty
कस्य वशे प्राणिगणः सत्यप्रियभाषिणो विनीतस्य ।
क्व स्थातव्यं न्याय्ये पथि दृष्टादृष्टलाभाढ्ये ॥ २०॥
ಕಸ್ಯ ವಶೇ ಪ್ರಾಣಿಗಣಃ ಸತ್ಯಪ್ರಿಯಭಾಷಿಣೋ ವಿನೀತಸ್ಯ .
ಕ್ವ ಸ್ಥಾತವ್ಯಂ ನ್ಯಾಯ್ಯೇ ಪಥಿ ದೃಷ್ಟಾದೃಷ್ಟಲಾಭಾಢ್ಯೇ .. 20..
Q 51. कस्य वशे प्राणिगणः ?
ಕಸ್ಯ ವಶೇ ಪ್ರಾಣಿಗಣಃ?
Ans. सत्य प्रिय भाषिणो विनीतस्य
ಸತ್ಯಪ್ರಿಯಭಾಷಿಣೋ ವಿನೀತಸ್ಯ
ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 51. ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳೂ ಯಾರಿಗೆ ತಲೆಬಾಗಿಸಬೇಕು?
Ans. ಯಾರ ಮಾತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ಯಾರಲ್ಲಿ ನಮ್ರತೆ, ವಿನಯವಿರುತ್ತದೆಯೋ ಅಂತಹವರಿಗೆ ತಲೆಬಾಗಬೇಕು.
Q 52. क्व स्थातव्यं ?
ಕ್ವ ಸ್ಥಾತವ್ಯಂ?
Ans. न्याय्ये पथि दृष्टादृष्ट लाभाढ्ये ॥ २०॥
ನ್ಯಾಯ್ಯೇ ಪಥಿ ದೃಷ್ಟಾದೃಷ್ಟಲಾಭಾಢ್ಯೇ
Q 52. ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಎಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ
ನೆಲೆಗೊಳ್ಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು?
Ans. ಇಹದಲ್ಲಿಯೂ ಮತ್ತು ಪರದಲ್ಲಿಯೂ ಸತ್ಫಲವನ್ನು ಕೊಡುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಯೇ ಋಜುಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
Sloka Twenty One
कोऽन्धो योऽकlर्यरतः को बधिरो यो हितानि न शृणोति ।
को मूको यः काले प्रियाणि वक्तुं न जानाति ॥ २१॥
ಕೋಽನ್ಧೋ ಯೋಽಕರ್ಯರತಃ ಕೋ ಬಧಿರೋ ಯೋ ಹಿತಾನಿ ನ ಶೃಣೋತಿ .
ಕೋ ಮೂಕೋ ಯಃ ಕಾಲೇ ಪ್ರಿಯಾಣಿ ವಕ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ .. 21..
Q 53. को अन्धः?
ಕೋ ಅನ್ಧಃ?
Ans. यो अकlर्यरतः
ಯೋ ಅಕಾರ್ಯರತಃ
ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 53. ಯಾರು ಕುರುಡ?
Ans. ಯಾವುದನ್ನು ಮಾಡಬಾರದೋ ಅಂತಹ ಅಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾರು ಸಂತೋಷ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆಯೋ ಅಂತಹವನು ಕುರುಡ.
Q 54. को बधिर😕
ಕೋ ಬಧಿರಃ?
Ans. यो हितानि न शृणोति
ಯೋ ಹಿತಾನಿ ನ ಶೃಣೋತಿ .
Q 54. ಯಾರು ಕಿವುಡ?
Ans. ತನ್ನ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಕೇಳಲು ಸಿದ್ಧನಿಲ್ಲದೆ ಅದನ್ನು ಯಾರು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಅಂತಹವನು ಕಿವುಡ
Q 55. को मूक: ?
ಕೋ ಮೂಕಃ?
Ans. यः काले प्रियाणि वक्तुं न जानाति ॥ २१॥
ಯಃ ಕಾಲೇ ಪ್ರಿಯಾಣಿ ವಕ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ
Q 55. ಯಾರು ಮೂಕ?
Ans. ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಯಾರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲವೋ ಅಂತಹವನು ಮೂಕ
Sloka Twenty Two
किं दानमनाकाङ्क्षं किं मित्रं यो निवारयति पापात् ।
कोऽलङ्कारः शीलं किं वाचां मण्डनं सत्यं ॥ २२॥
ಕಿಂ ದಾನಮನಾಕಾಂಕ್ಷಂ ಕಿಂ ಮಿತ್ರಂ ಯೋ ನಿವಾರಯತಿ ಪಾಪಾತ್ .
ಕೋಽಲಂಕಾರಃ ಶೀಲಂ ಕಿಂ ವಾಚಾಂ ಮಂಡನಂ ಸತ್ಯಂ .. 22..
Q 56. किं दानम् ?
ಕಿಂ ದಾನಮ್?
Ans. अनाकाङ्क्षम्
ಅನಾಕಾಂಕ್ಷಮ್
ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 56. ಯಾವುದು ದಾನ?
Ans. ಕೇಳದಯೇ ಕೊಡಲ್ಪಡುವುದು ದಾನ
Q 57. किं मित्रम् ?
ಕಿಂ ಮಿತ್ರಮ್?
Ans. यो निवारयति पापात्
ಯೋ ನಿವಾರಯತಿ ಪಾಪಾತ್
Q 57. ಯಾರು ಸ್ನೇಹಿತನು?
Ans. ಸರಿಯಲ್ಲದ, ಅನೀತಿಯ, ಅಯೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೊರಟ ನಮ್ಮನ್ನು ತಡೆಯುವವನೇ ಸ್ನೇಹಿತ.
Q 58. को अलङ्कारः ?
ಕೋ ಅಲಂಕಾರಃ?
Ans. शीलम्
ಶೀಲಂ?
Q 58. ಯಾವುದು ಆಭರಣ?
Ans. ಒಳ್ಳೆಯ ಕಳಂಕರಹಿತ ಶೀಲವೇ ಆಭರಣ
Q 59. किं वाचां मण्डनम् ?
ಕಿಂ ವಾಚಾಂ ಮಂಡನಮ್?
Ans. सत्यम्
ಸತ್ಯಮ್
Q 59. ಮಾತಿಗೆ ಭೂಷಣ ಯಾವುದು?
Ans. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯುಳ್ಳ ಸತ್ಯಸಂಧತೆಯು ಮಾತಿಗೆ ಭೂಷಣ
Sloka Twenty Three
विद्युद्विलसितचपलं किं दुर्जनसङ्गतिर्युवतयश्च ।
कुलशीलनिष्प्रकम्पाः के कलिकालेऽपि सज्जना एव ॥ २३॥
ವಿದ್ಯುದ್ವಿಲಸಿತಚಪಲಂ ಕಿಂ ದುರ್ಜನಸಂಗತಿರ್ಯುವತಯಶ್ಚ I
ಕುಲಶೀಲನಿಷ್ಪ್ರಕಂಪಾಃ ಕೇ ಕಲಿಕಾಲೇಽಪಿ ಸಜ್ಜನಾ ಏವ II 23 II
60. विद्युद्विलसित चपलं किम् ?
ವಿದ್ಯುದ್ವಿಲಸಿತಚಪಲಂ ಕಿಂ?
Ans. दुर्जनसङ्गति: युवतयश्च
ದುರ್ಜನಸಂಗತಿರ್ಯುವತಯಶ್ಚ
Q 60. ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಚಂಚಲ ಮತ್ತು ಕ್ಷಣಿಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಸುಖವು ಯಾವುದು?
ದುರ್ಜನರ ಸಹವಾಸ ಮತ್ತು ಯುವತಿಯರ ಸಾಂಗತ್ಯ.
61.कुल शील निष्प्रकम्पाः के कलिकाले अपि ?
ಕುಲಶೀಲನಿಷ್ಪ್ರಕಂಪಾಃ ಕೇ ಕಲಿಕಾಲೇಽಪಿ?
Ans. सज्जना: एव
ಸಜ್ಜನಾ ಏವ
Q 61. ಈ ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಜನರು ತಮ್ಮ ಉದಾತ್ತ ಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ನಿಯಮದಿಂದ ವಿಚಾಲಿತರಾಗದೆ ಉಳಿಯುವರು?
Ans ಸಾರಭೂತರಾದ ಸಜ್ಜನರು.
Slokas Twenty Four and Twenty Five
चिन्तामणिरिव दुर्लभमिह किं कथयामि तच्चतुर्भद्रं ।
किं तद्वदन्ति भूयो विधुततमसा विशेषेण ॥ २४॥
दानं प्रियवाक्सहितं ज्ञानमगर्वं क्षमान्वितं शौर्यं ।
वित्तं त्यागसमेतं दुर्लभमेतच्चतुर्भद्रं ॥ २५॥
ಚಿಂತಾಮಣಿರಿವ ದುರ್ಲಭಮಿಹ ಕಿಂ ಕಥಯಾಮಿ ತಚ್ಚತುರ್ಭದ್ರಂ I
ಕಿಂ ತದ್ವದಂತಿ ಭೂಯೋ ವಿಧುತತಮಸಾ ವಿಶೇಷೇಣ .. II 24 II
Q 62. चिन्तामणिरिव दुर्लभमिह किम् ?
ಚಿಂತಾಮಣಿರಿವ ದುರ್ಲಭಮಿಹ ಕಿಂ?
Ans. कथयामि तच्चतुर्भद्रम्
ಕಥಯಾಮಿ ತಚ್ಚತುರ್ಭದ್ರಮ್
ಇಪ್ಪತ್ನಾಲ್ಕು ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕಗಳು
Q 62. ಕೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವ ಚಿಂತಾಮಣಿಯಂತೆ, ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ದುರ್ಲಭವೂ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪವೂ ಆದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಇದರ ತತ್ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ಶುಭಕಾರಕವಾದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಾನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತೇನೆ
Q 63. किं तद्वदन्ति भूयो विधूततमसा विशेषेण ?
ಕಿಂ ತದ್ವದಂತಿ ಭೂಯೋ ವಿಧೂತತಮಸಾ ವಿಶೇಷೇಣ?
Ans. दानं प्रियवाक्सहितम्
ದಾನಂ ಪ್ರಿಯವಾಕ್ಸಹಿತಮ್
ज्ञानमगर्वम्
ಜ್ಞಾನಮಗರ್ವಮ್
क्षमान्वितं शौर्यम्
ಕ್ಷಮಾನ್ವಿತಂ ಶೌರ್ಯಮ್
वित्तं त्यागसमेतम्
ವಿತ್ತಂ ತ್ಯಾಗಸಮೇತಮ್
दुर्लभमेतच्चतुर्भद्रम्
ದುರ್ಲಭಮೇತಚ್ಚತುರ್ಭದ್ರಮ್
Q 63. ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅವು ಯಾವುವು?
Ans. ಅವೆಂದರೆ
1. ಪ್ರಿಯವಾದ ಮಾತುಗಳಿಂದೊಡಗೂಡಿದ ದಾನವು
2. ಅಹಂಕಾರವಿಲ್ಲದ ಪಾಂಡಿತ್ಯ
3. ಕ್ಷಮೆಯಿಂದೊಡಗೂಡಿದ ಶೌರ್ಯ
4. ದಾನ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸಿದ ಸಂಪತ್ತು.
Sloka Twenty Six
किं शोच्यं कार्पण्यं सति विभवे किं प्रशस्तमौदार्यं ।
कः पूज्यो विद्वद्भिः स्वभावतः सर्वदा विनीतो यः ॥ २६॥
ಕಿಂ ಶೋಚ್ಯಂ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಂ ಸತಿ ವಿಭವೇ ಕಿಂ ಪ್ರಶಸ್ತಮೌದಾರ್ಯಂ .
ಕಃ ಪೂಜ್ಯೋ ವಿದ್ವದ್ಭಿಃ ಸ್ವಭಾವತಃ ಸರ್ವದಾ ವಿನೀತೋ ಯಃ .. 26..
Q 64. किं शोच्यम् ?
ಕಿಂ ಶೋಚ್ಯಂ?
Ans. कार्पण्यम्
ಕಾರ್ಪಣ್ಯಂ
ಇಪ್ಪಾತಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 64. ವಿಷಾದಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರವಾದದ್ದು ಯಾವುದು?
Ans. ಜಿಪುಣತನ
Q 65. सति विभवे किं प्रशस्तम् ?
Ans.ಸತಿ ವಿಭವೇ ಕಿಂ ಪ್ರಶಸ್ತಮ್?
Ans. औदार्यम्
ಔದಾರ್ಯಂ
Q 65. ಹೇರಳವಾದ ಸಮೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಧನ್ಯನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಂಸನೀಯವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಔದಾರ್ಯ ಗುಣ
Q 66. कः पूज्यो विद्वद्भिः?
ಕಃ ಪೂಜ್ಯೋ ವಿದ್ವದ್ಭಿಃ?
Ans. स्वभावतः सर्वदा विनीतो यः
ಸ್ವಭಾವತಃ ಸರ್ವದಾ ವಿನೀತೋ ಯಃ
Q 66. ಯಾರು ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರು?
Ans. ಎಲ್ಲ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ನಮ್ರತೆ ಮತ್ತು ವಿನಯದ ಗುಣಗಳಿಂದ ಸಂಪನ್ನನಾದವನು
Sloka Twenty Seven
कः कुलकमलदिनेशः सति गुणाविभवेऽपि यो नम्रः ।
कस्य वशे जगदेतत्प्रियहितवचनस्यधर्मनिरतस्य ॥ २७॥
ಕಃ ಕುಲಕಮಲದಿನೇಶಃ ಸತಿ ಗುಣಾವಿಭವೇಽಪಿ ಯೋ ನಮ್ರಃ .
ಕಸ್ಯ ವಶೇ ಜಗದೇತತ್ಪ್ರಿಯಹಿತವಚನಸ್ಯಧರ್ಮನಿರತಸ್ಯ .. 27..
Q 67. कः कुलकमलदिनेशः ?
ಕಃ ಕುಲಕಮಲದಿನೇಶಃ?
Ans. सति गुणाविभवेऽपि यो नम्रः ।
ಸತಿ ಗುಣಾವಿಭವೇಽಪಿ ಯೋ ನಮ್ರಃ
ಇಪ್ಪತ್ತೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 67. ಸೂರ್ಯನು ಕಮಲವನ್ನು ವಿಕಸಿಸುವಂತೆ ಒಂದು ಕುಲದ ಗೌರವವನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಉತ್ತಮ ಯೋಗ್ಯತೆಯಿಂದ ಸಂಪನ್ನನಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಇರುವಿಕೆಯು ಕುಲದ ಗೌರವವನ್ನು ವರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ
Q 68. कस्य वशे जगदेतत् ?
ಕಸ್ಯ ವಶೇ ಜಗದೇತತ್?
Ans. प्रियहितवचनस्य धर्मनिरतस्य
ಪ್ರಿಯಹಿತವಚನಸ್ಯ ಧರ್ಮನಿರತಸ್ಯ
Q 68. ತಾನು ವಾಸಿಸುವ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ?
Ans. ಯಾವುದು ಸತ್ಯವೋ ಮತ್ತು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಪ್ರಯೋಜನಕರವೋ ಅದನ್ನೇ ನುಡಿಯುವವರು ಹಾಗೆಯೇ ಯಾರು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠರಾಗಿರುವರೋ ಅವರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ.
Sloka Twenty Eight
विद्वन्मनोहरा का सत्कविता बोधवनिता च ।
कं न स्पृशति विपत्तिः प्रवृद्धवचनानुवर्तिनं दान्तं ॥ २८॥
ವಿದ್ವನ್ಮನೋಹರಾ ಕಾ ಸತ್ಕವಿತಾ ಬೋಧವನಿತಾ ಚ .
ಕಂ ನ ಸ್ಪೃಶತಿ ವಿಪತ್ತಿಃ ಪ್ರವೃದ್ಧವಚನಾನುವರ್ತಿನಂ ದಾಂತಂ .. 28..
Q 69.विद्वन्मनोहरा का ?
ವಿದ್ವನ್ಮನೋಹರಾ ಕಾ
Ans. सत्कविता बोधवनिता च
ಸತ್ಕವಿತಾ ಬೋಧವನಿತಾ ಚ
Q 69.ವಿದ್ವಾಂಸರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಯಾವುದು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ?
Ans. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣ ಲಕ್ಷಣದ ಕಾವ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯುಳ್ಳ ವನಿತೆ
Q 70. कं न स्पृशति विपत्तिः ?
ಕಂ ನ ಸ್ಪೃಶತಿ ವಿಪತ್ತಿಃ
Ans. प्रवृद्ध वचनानुवर्तिनं दान्तम्
ಪ್ರವೃದ್ಧವಚನಾನುವರ್ತಿನಂ ದಾಂತಂ
Q 70. ವಿಪತ್ತುಗಳಿಂದ ವಿಚಲಿತರಾಗದೆ ಇರುವವರು ಯಾರು?
Ans. ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಯಾರು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹತೋಟಿಯನ್ನು ಯಾರು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಅಂತಹವರು ವಿಪತ್ತುಗಳಿಂದ ವಿಚಲಿತರಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
Sloka Twenty Nine
कस्मै स्पृहयति कमला त्वनलसचित्ताय नीतिवृत्ताय ।
त्यजति च कं सहसा द्विजगुरुसुरनिन्दाकरं च सालस्यं ॥ २९॥
ಕಸ್ಮೈ ಸ್ಪೃಹಯತಿ ಕಮಲಾ ತ್ವನಲಸಚಿತ್ತಾಯ ನೀತಿವೃತ್ತಾಯ .
ತ್ಯಜತಿ ಚ ಕಂ ಸಹಸಾ ದ್ವಿಜಗುರುಸುರನಿಂದಾಕರಂ ಚ ಸಾಲಸ್ಯಂ .. 29..
Q 71. कस्मै स्पृहयति कमला ?
ಕಸ್ಮೈ ಸ್ಪೃಹಯತಿ ಕಮಲಾ ?
Ans. अनलसचित्ताय नीतिवृत्ताय
ಅನಲಸಚಿತ್ತಾಯ ನೀತಿವೃತ್ತಾಯ
ಇಪ್ಪತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 71. ಸಿರಿದೇವತೆಯ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದುವವರು ಯಾರು?
Ans. ಉದ್ಯಮಶೀಲರು, ನೀತಿವಂತರು, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರು ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುಳ್ಳವರು
Q 72. त्यजति च कं सहसा ?
ತ್ಯಜತಿ ಚ ಕಂ ಸಹಸಾ?
Ans. द्विज गुरु सुर निन्दाकरं च सालस्यम्
ದ್ವಿಜ ಗುರು ಸುರ ನಿಂದಾಕರಂ ಚ ಸಾಲಸ್ಯಮ್
Q 72. ಸಂಪತ್ತಿನ ದೇವಿಯು ತಡವಿಲ್ಲದೆ, ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಯಾರನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾಳೆ?
Ans. ದೇವತೆಗಳು, ಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಯಾರು ಗೌರವಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವರನ್ನು ಮತ್ತು ಆಲಸಿಗಳನ್ನು ಸಂಪತ್ತಿನ ದೇವಿಯು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾಳೆ
Sloka Thirty
कुत्र विधेयो वासः सज्जननिकटेऽथवा काश्यां ।
कः परिहार्यो देशः पिशुनयुतो लुब्धभूपश्च ॥ ३०॥
ಕುತ್ರ ವಿಧೇಯೋ ವಾಸಃ ಸಜ್ಜನನಿಕಟೇಽಥವಾ ಕಾಶ್ಯಾಂ .
ಕಃ ಪರಿಹಾರ್ಯೋ ದೇಶಃ ಪಿಶುನಯುತೋ ಲುಬ್ಧಭೂಪಶ್ಚ .. 30..
Q 73. कुत्र विधेयो वासः ?
ಕುತ್ರ ವಿಧೇಯೋ ವಾಸಃ?
Ans. सज्जननिकटे अथवा काश्यां ।
ಸಜ್ಜನನಿಕಟೇ ಅಥವಾ ಕಾಶ್ಯಾಂ
Q 73. ವಾಸಮಾಡಲು ಅತ್ಯಂತ ಅನುರೂಪವಾದ ಸ್ಥಳ ಯಾವುದು?
Ans. ಸಜ್ಜನರ ಮತ್ತು ಗುಣವಂತರ ನೆರೆಹೊರೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಾಂತಿಯುಕ್ತ ನಗರವಾದ ಕಾಶಿಯಲ್ಲಿ
Q 74. कः परिहार्यो देशः ?
ಕಃ ಪರಿಹಾರ್ಯೋ ದೇಶಃ ?
Ans. पिशुनयुतो लुब्धभूपश्च
ಪಿಶುನಯುತೋ ಲುಬ್ಧಭೂಪಶ್ಚ
Q 74. ಯಾವ ಸ್ಥಳದಿಂದ ನಾವು ದೂರವಿರಬೇಕು?
Ans. ಯಾವ ಸ್ಥಳವು ದುರ್ಜನರಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕೃಪಣನಾದ ರಾಜನು ಆಳುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆಯೋ ಅಂತಹ ಸ್ಥಳದಿಂದ ನಾವು ದೂರವಿರಬೇಕು
Sloka Thirty One
केनाशोच्यः पुरुषः प्रणतकलत्रेण धीरविभवेन ।
इह भुवने कः शोच्यः सत्यपि विभवे न यो दाता ॥ ३१॥
ಕೇನಾಶೋಚ್ಯಃ ಪುರುಷಃ ಪ್ರಣತಕಲತ್ರೇಣ ಧೀರವಿಭವೇನ .
ಇಹ ಭುವನೇ ಕಃ ಶೋಚ್ಯಃ ಸತ್ಯಪಿ ವಿಭವೇ ನ ಯೋ ದಾತಾ .. 31..
Q 75. केनाशोच्यः पुरुषः ?
ಕೇನಾಶೋಚ್ಯಃ ಪುರುಷಃ?
Ans. प्रणत कलत्रेण धीरविभवेन.
ಪ್ರಣತ ಕಲತ್ರೇಣ ಧೀರವಿಭವೇನ
ಮೂವತ್ತೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 75. ಕ್ಲೇಶದಿಂದ ಮುಕ್ತರು ಯಾರು?
Ans. ಯಾರು ಅನುರಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಪತ್ನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಮತ್ತು ಸುಭದ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಉಳ್ಳವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ಕ್ಲೇಶದಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
Q 76. इह भुवने कः शोच्यः?
ಇಹ ಭುವನೇ ಕಃ ಶೋಚ್ಯಃ?
Ans. सत्यपि विभवे न यो दाता.
ಸತ್ಯಪಿ ವಿಭವೇ ನ ಯೋ ದಾತಾ
Q 76. ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಾರನ್ನು ಕಂಡು ನಾವು ಅನುಕಂಪ ಪಡಬೇಕು?
Ans. ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ಬಲಾಢ್ಯ ಆಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಏನನ್ನೂ ದಾನ ಮಾಡದವನು ನಮ್ಮ ಅನುಕಂಪಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ.
प्रश्नोत्तररत्नमालिका
Sloka Thirty Two
किं लघुताया मूलं प्राकृतपुरुषेषु या याच्ञा ।
रामादपि कः शूरः स्मरशरनिहतो न यश्चलति ॥ ३२॥
ಕಿಂ ಲಘುತಾಯಾ ಮೂಲಂ ಪ್ರಾಕೃತಪುರುಷೇಷು ಯಾ ಯಾಚ್ಞಾ .
ರಾಮಾದಪಿ ಕಃ ಶೂರಃ ಸ್ಮರಶರನಿಹತೋ ನ ಯಶ್ಚಲತಿ .. 32..
Q 77. किं लघुताया मूलं ?
ಕಿಂ ಲಘುತಾಯಾ ಮೂಲಂ ?
Ans. प्राकृत पुरुषेषु या याच्ञा.
ಪ್ರಾಕೃತ ಪುರುಷೇಷು ಯಾ ಯಾಚ್ಞಾ
ಮೂವತ್ತೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 77. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಯಾವುದು ಅಪಮಾನಿತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ?
Ans. ಅನಾದರಣೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಜನರ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಯಾಚಿಸುವ ಕಾರ್ಯವು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಪಮಾನಿತನನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
Q 78. रामादपि कः शूरः ?
ರಾಮಾದಪಿ ಕಃ ಶೂರಃ?
Ans. स्मर शर निहतो न यश्चलति.
ಸ್ಮರ ಶರ ನಿಹತೋ ನ ಯಶ್ಚಲತಿ
Q 78. ರಾಮನಿಗಿಂತಲೂ ಶೂರನೆಂದು ಯಾರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು?
Ans. ಕಾಮದೇವನಾದ ಮನ್ಮಥನ ಬಾಣಗಳನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವನನ್ನು ರಾಮನಿಗಿಂತಲೂ ಶೂರನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.
Sloka Thirty Three
किमहर्निशमनुचिन्त्यं भगवच्चरणं न संसारः ।
चक्षुष्मन्तोऽप्यन्धाः के स्युः ये नास्तिका मनुजाः ॥ ३३॥
ಕಿಮಹರ್ನಿಶಮನುಚಿಂತ್ಯಂ ಭಗವಚ್ಚರಣಂ ನ ಸಂಸಾರಃ .
ಚಕ್ಷುಷ್ಮಂತೋಽಪ್ಯಂಧಾಃ ಕೇ ಸ್ಯುಃ ಯೇ ನಾಸ್ತಿಕಾ ಮನುಜಾಃ .. 33..
Q 79. किम् अहर्निशमनुचिन्त्यं ?
ಕಿಮ್ ಅಹರ್ನಿಶಮನುಚಿಂತ್ಯಂ?
Ans. भगवच्चरणं न संसारः ।
ಭಗವಚ್ಚರಣಂ ನ ಸಂಸಾರಃ
ಮೂವತ್ಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 79. ಅಹರ್ನಿಶಿಯೂ ನಾವು ಯಾವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡಬೇಕು?
Ans. ಭಗವಂತನ ಕಮಲ ಚರಣಗಳ ಕುರಿತು ಚಿಂತನೆ ಮಾಡಬೇಕೇ ಹೊರತು ಸಂಸಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ.
Q 80. चक्षुष्मन्तोऽप्यन्धाः के स्युः ?
ಚಕ್ಷುಷ್ಮಂತೋಽಪ್ಯಂಧಾಃ ಕೇ ಸ್ಯುಃ?
Ans. ये नास्तिका: मनुजाः.
ಯೇ ನಾಸ್ತಿಕಾಃ ಮನುಜಾಃ
Q 80. ಕಣ್ಣಿದ್ದೂ ಕುರುಡರು ಯಾರು?
Ans. ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ನಾಸ್ತಿಕ ಜನರು.
Sloka Thirty Four
कः पङ्गुरिह प्रथितो व्रजति च यो वार्द्धके तीर्थं ।
किं तीर्थमपि च मुख्यं चित्तमलं यन्निवर्तयति ॥ ३४॥
ಕಃ ಪಂಗುರಿಹ ಪ್ರಥಿತೋ ವ್ರಜತಿ ಚ ಯೋ ವಾರ್ದ್ಧಕೇ ತೀರ್ಥಂ .
ಕಿಂ ತೀರ್ಥಮಪಿ ಚ ಮುಖ್ಯಂ ಚಿತ್ತಮಲಂ ಯನ್ನಿವರ್ತಯತಿ .. 34..
Q 81. कः पङ्गुरिह प्रथित: ?
ಕಃ ಪಂಗುರಿಹ ಪ್ರಥಿತಃ?
Ans. व्रजति च यो वार्द्धके तीर्थं
ವ್ರಜತಿ ಚ ಯೋ ವಾರ್ದ್ಧಕೇ ತೀರ್ಥಂ
ಮೂವತ್ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 81. ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕುಂಟರು ಯಾರು?
Ans. ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ವು ಬಂದ ಮೇಲೆ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗೆ ಹೋಗುವವನು.
Q 82. किं तीर्थमपि च मुख्यं ?
ಕಿಂ ತೀರ್ಥಮಪಿ ಚ ಮುಖ್ಯಂ?
Ans. चित्तमलं यन्निवर्तयति.
ಚಿತ್ತಮಲಂ ಯನ್ನಿವರ್ತಯತಿ
Q 82. ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರ ಯಾವುದು?
Ans. ಮನಸ್ಸಿನ ಕಲ್ಮಶಗಳನ್ನು ತೊಡೆದು ಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತಹ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರವು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು.
Sloka Thirty Five
किं स्मर्त्तव्यं पुरुषैः हरिनाम सदा न यावनी भाषा ।
को हि न वाच्यः सुधिया परदोषश्चानृतं तद्वत् ॥ ३५॥
ಕಿಂ ಸ್ಮರ್ತ್ತವ್ಯಂ ಪುರುಷೈಃ ಹರಿನಾಮ ಸದಾ ನ ಯಾವನೀ ಭಾಷಾ .
ಕೋ ಹಿ ನ ವಾಚ್ಯಃ ಸುಧಿಯಾ ಪರದೋಷಶ್ಚಾನೃತಂ ತದ್ವತ್ .. 35..
Q 83. किं स्मर्त्तव्यं पुरुषैः ?
ಕಿಂ ಸ್ಮರ್ತ್ತವ್ಯಂ ಪುರುಷೈಃ ?
Ans. हरिनाम सदा न यावनी भाषा.
ಹರಿನಾಮ ಸದಾ ನ ಯಾವನೀ ಭಾಷಾ
ಮೂವತ್ತೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 83. ಜನರಿಂದ ಸದಾ ಸ್ಮರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅರ್ಹತೆಯುಳ್ಳದ್ದು ಯಾವುದು?
Ans. ಭಗವಂತನಾದ ಹರಿಯ ನಾಮವು ಸದಾ ಸ್ಮರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅರ್ಹತೆಯುಳ್ಳದ್ದೇ ವಿನಃ ಭೌತಿಕವಾದಿಗಳಾದ ಜನರು ಆಡುವ ಅಪ್ರಯೋಜಕ ಮಾತುಗಳಲ್ಲ.
Q 84. को हि न वाच्यः सुधिया ?
ಕೋ ಹಿ ನ ವಾಚ್ಯಃ ಸುಧಿಯಾ?
Ans. परदोषश्चानृतं तद्वत्.
ಪರದೋಷಶ್ಚಾನೃತಂ ತದ್ವತ್
Q 84. ಬುದ್ಧಿವಂತನಾದವನು ಯಾವ ವಿಧದ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಬೇಕು?
Ans. ಅನೃತ ಅಂದರೆ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರರ ನ್ಯೂನತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಬೇಕು.
Sloka Thirty Six
किं सम्पाद्यं मनुजैः विद्या वित्तं बलं यशः पुण्यं ।
कः सर्वगुणविनाशी लोभः शत्रुश्च कः कामः ॥ ३६॥
ಕಿಂ ಸಂಪಾದ್ಯಂ ಮನುಜೈಃ ವಿದ್ಯಾ ವಿತ್ತಂ ಬಲಂ ಯಶಃ ಪುಣ್ಯಂ .
ಕಃ ಸರ್ವಗುಣವಿನಾಶೀ ಲೋಭಃ ಶತ್ರುಶ್ಚ ಕಃ ಕಾಮಃ .. 36..
Q 85. किं सम्पाद्यं मनुजैः ?
ಕಿಂ ಸಂಪಾದ್ಯಂ ಮನುಜೈಃ?
Ans. विद्या वित्तं बलं यशः पुण्यं.
ವಿದ್ಯಾ ವಿತ್ತಂ ಬಲಂ ಯಶಃ ಪುಣ್ಯಂ
ಮೂವತ್ತಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 85. ಮನುಷ್ಯರು ಏನನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಬೇಕು?
Ans. ವಿದ್ಯೆ, ಸಂಪತ್ತು, ಬಲ, ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪುಣ್ಯ ಇವುಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಬೇಕು.
Q 86. कः सर्वगुणविनाशी ?
ಕಃ ಸರ್ವಗುಣವಿನಾಶೀ?
Ans. लोभः
ಲೋಭಃ
Q 86. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಒಳ್ಳೆಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ಯಾವುದು ನಾಶ ಮಾಡುತ್ತದೆ?
Ans. ದುರಾಸೆ
Q 87. शत्रुश्च कः ?
ಶತ್ರುಶ್ಚ ಕಃ?
Ans. कामः
ಕಾಮಃ
Q 87. ವೈರಿಯು ಯಾರು?
Ans. ಕಾಮವೇ ವೈರಿಯು.
Sloka Thirty Seven
का च सभा परिहार्या हीना या वृद्धसचिवेन ।
इह कुत्रावहितः स्यान्मनुजः किल राजसेवायां ॥ ३७॥
ಕಾ ಚ ಸಭಾ ಪರಿಹಾರ್ಯಾ ಹೀನಾ ಯಾ ವೃದ್ಧಸಚಿವೇನ .
ಇಹ ಕುತ್ರಾವಹಿತಃ ಸ್ಯಾನ್ಮನುಜಃ ಕಿಲ ರಾಜಸೇವಾಯಾಂ .. 37..
Q 88. का च सभा परिहार्या ?
ಕಾ ಚ ಸಭಾ ಪರಿಹಾರ್ಯಾ
Ans. हीना या वृद्धसचिवेन .
ಹೀನಾ ಯಾ ವೃದ್ಧಸಚಿವೇನ
ಮೂವತ್ತೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 88. ಯಾರೇ ಆಗಲಿ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಸಭೆಗಳಿಂದ ದೂರವಿರಬೇಕು?
Ans. ಒಳ್ಳೆಯ ಮತ್ತು ಅನುಭವಸ್ಥ ಸಲಹೆಗಾರರು ಇಲ್ಲದ ಸಭೆಗಳಿಂದ ದೂರವಿರಬೇಕು.
Q 89. इह कुत्रावहितः स्यान्मनुजः ?
ಇಹ ಕುತ್ರಾವಹಿತಃ ಸ್ಯಾನ್ಮನುಜಃ?
Ans. किल राजसेवायां
ಕಿಲ ರಾಜಸೇವಾಯಾಂ
Q 89. ಯಾವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅತಿ ಜಾಗರೂಕನಾಗಿರಬೇಕು?
Ans. ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿಯೂ ಒಬ್ಬ ರಾಜ ಅಥವಾ ಅಧಿಪತಿಯ ಕೈಕೆಳಗೆ ನೌಕರಿ ಮಾಡುವಾಗ ಅತಿ ಜಾಗರೂಕನಾಗಿರಬೇಕು.
Sloka Thirty Eight
प्राणादपि को रम्यः कुलधर्मः साधुसङ्गश्च ।
का संरक्ष्या कीर्तिः पतिव्रता नैजबुद्धिश्च ॥ ३८॥
ಪ್ರಾಣಾದಪಿ ಕೋ ರಮ್ಯಃ ಕುಲಧರ್ಮಃ ಸಾಧುಸಂಗಶ್ಚ .
ಕಾ ಸಂರಕ್ಷ್ಯಾ ಕೀರ್ತಿಃ ಪತಿವ್ರತಾ ನೈಜಬುದ್ಧಿಶ್ಚ .. 38..
Q 90. प्राणादपि को रम्यः ?
ಪ್ರಾಣಾದಪಿ ಕೋ ರಮ್ಯಃ?
Ans. कुलधर्मः साधुसङ्गश्च
ಕುಲಧರ್ಮಃ ಸಾಧುಸಂಗಶ್ಚ
ಮೂವತ್ತೆಂಟನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 90.ಪ್ರಾಣಕ್ಕಿಂತಲೂ ರಮ್ಯವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಕುಲಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಧು ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗದಲ್ಲಿರುವುದು.
Q 91. का संरक्ष्या ?
ಕಾ ಸಂರಕ್ಷ್ಯಾ?
Ans. कीर्तिः पतिव्रता नैजबुद्धिश्च
ಕೀರ್ತಿಃ ಪತಿವ್ರತಾ ನೈಜಬುದ್ಧಿಶ್ಚ
Q 91. ಎಲ್ಲ ವಿಧದಿಂದಲೂ, ಹೇಗಾದರೂ ಸರಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕಂತಹುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಗಳಿಸಿದ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಸರನ್ನು, ಪತಿವ್ರತೆಯಾದ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು , ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ವಂತ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಸರಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
Sloka Thirty Nine
का कल्पलता लोके सच्छिष्यायार्पिता विद्या ।
कोऽक्षयवटवृक्षः स्यात्विधिवत्सत्पात्रदत्तदानं यत् ॥ ३९॥
ಕಾ ಕಲ್ಪಲತಾ ಲೋಕೇ ಸಚ್ಛಿಷ್ಯಾಯಾರ್ಪಿತಾ ವಿದ್ಯಾ .
ಕೋಽಕ್ಷಯವಟವೃಕ್ಷಃ ಸ್ಯಾತ್ವಿಧಿವತ್ಸತ್ಪಾತ್ರದತ್ತದಾನಂ ಯತ್ .. 39..
Q 92. का कल्पलता लोके ?
ಕಾ ಕಲ್ಪಲತಾ ಲೋಕೇ?
Ans. सच्छिष्यायार्पिता विद्या
ಸಚ್ಛಿಷ್ಯಾಯಾರ್ಪಿತಾ ವಿದ್ಯಾ
ಮೂವತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 92. ಕಲ್ಪನಾ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ, ಕೋರಿದ ಫಲವನ್ನೀಯುವ ಮರವಾದ ಕಲ್ಪಲತೆಗೆ ಸರಿಸಮಾನವಾದುದು ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು?
Ans. ಯೋಗ್ಯನಾದ ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ಧಾರೆಯೆರೆದ ವಿದ್ಯೆ.
Q 93.कोऽक्षयवटवृक्षः स्यात् ?
ಕೋಽಕ್ಷಯವಟವೃಕ್ಷಃ ಸ್ಯಾತ್?
Ans. विधिवत् सत्पात्र दत्त दानं यत्
ವಿಧಿವತ್ ಸತ್ಪಾತ್ರ ದತ್ತ ದಾನಂ ಯತ್
Q 93. ಕಲ್ಪನಾ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ, ಅನವರತವೂ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಕರುಣಿಸುವ, ಗಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಆಲದ ಮರವಾದ ಅಕ್ಷಯ ವಟವೃಕ್ಷವನ್ನು ಹೋಲುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಶುದ್ಧವಾದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ, ಸತ್ಪಾತ್ರನಿಗೆ ನೀಡಿದ ದಾನ.
Sloka Forty
ಕಿಂ ಶಸ್ತ್ರಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಯುಕ್ತಿಃ ಮಾತಾ ಚ ಕಾ ಧೇನುಃ .
ಕಿಂ ನು ಬಲಂ ಯದ್ಧೈರ್ಯಂ ಕೋ ಮೃತ್ಯುಃ ಯದವಧಾನರಹಿತತ್ವಂ .. 40..
Sloka 40
किं शस्त्रं सर्वेषां युक्तिः माता च का धेनुः ।
किं नु बलं यद्धैर्यं को मृत्युः यदवधानरहितत्वं ॥ ४०॥
Q 94. किं शस्त्रं सर्वेषां ?
ಕಿಂ ಶಸ್ತ್ರಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ?
Ans. युक्तिः
ಯುಕ್ತಿಃ
ನಲವತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 94. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುವಂತಹ ಯುಕ್ತವಾದ ಆಯುಧವು ಯಾವುದು?
Ans. ವಿವೇಚನಾ ಶಕ್ತಿ.
Q 95. माता च का ?
ಮಾತಾ ಚ ಕಾ?
Ans. धेनुः
ಧೇನುಃ
Q 95. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಾಯಿ ಯಾರು?
Ans. ಹಸು.
Q 96. किं नु बलं ?
ಕಿಂ ನು ಬಲಂ?
Ans. यद्धैर्यं
ಯದ್ಧೈರ್ಯಂ
Q 96. ನಿಜವಾದ ಬಲ ಯಾವುದು?
Ans. ತನ್ನ ಧೈರ್ಯವು.
Q 97. को मृत्युः ?
ಕೋ ಮೃತ್ಯುಃ ?
Ans. यदवधानरहितत्वं
ಯದವಧಾನರಹಿತತ್ವಂ
Q 97. ಯಾವುದು ಮೃತ್ಯುವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ?
Ans. ಆಲಸಿ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದ ಮನೋವೃತ್ತಿ.
Sloka Forty One
कुत्र विषं दुष्टजने किमिहाशौचं भवेतृणं नृणां ।
किमभयमिह वैराम्यं भयमपि किं वित्तमेव सर्वेषां ॥ ४१॥
ಕುತ್ರ ವಿಷಂ ದುಷ್ಟಜನೇ ಕಿಮಿಹಾಶೌಚಂ ಭವೇತೃಣಂ ನೃಣಾಂ .
ಕಿಮಭಯಮಿಹ ವೈರಾಮ್ಯಂ ಭಯಮಪಿ ಕಿಂ ವಿತ್ತಮೇವ ಸರ್ವೇಷಾಂ .. 41..
Q 98. कुत्र विषम् ?
ಕುತ್ರ ವಿಷಂ?
Ans. दुष्टजने
ದುಷ್ಟಜನೇ
ನಲವತ್ತೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 98. ವಿಷವು ಎಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ?
Ans. ದುಷ್ಟರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ
Q 99. किमिह आशौचं भवेत् ?
ಕಿಮಿಹ ಅಶೌಚಂ ಭವೇತ್?
Ans. ऋणं नृणां
ಋಣಂ ನೃಣಾಂ
Q 99. ಯಾವುದು ಅಶೌಚವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ?
Ans. ಪರರ ಋಣದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯು
Q 100. किम् अभयमिह ?
ಕಿಮ್ ಅಭಯಮಿಹ ?
Ans. वैराग्यम्
ವೈರಾಗ್ಯಂ
Q 100. ಭಯರಹಿತವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ವೈರಾಗ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯು
Q 101. भयमपि किम् ?
ಭಯಮಪಿ ಕಿಂ?
Ans. वित्तमेव सर्वेषाम्
Q 101. ವಿತ್ತಮೇವ ಸರ್ವೇಷಾಮ್
Q 101. ಯಾವುದು ಭಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವಂತಹುದು?
Ans. ಸಕಲರಿಗೂ ಭಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದು ಸಂಪತ್ತು.
Sloka Forty Two
का दुर्लभा नराणां हरिभक्तिः पातकं च किं हिंसा ।
को हि भगवत्प्रियः स्यात्योऽन्यं नोद्वेजयेदनुद्विग्नः ॥ ४२॥
ಪಾತಕಂ ಚ ಕಿಂ ಹಿಂಸಾ .
ಕೋ ಹಿ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ ಸ್ಯಾತ್ಯೋಽನ್ಯಂ ನೋದ್ವೇಜಯೇದನುದ್ವಿಗ್ನಃ .. 42..
Q 102. का दुर्लभा नराणाम् ?
ಕಾ ದುರ್ಲಭಾ ನರಾಣಾಮ್?
Ans. हरिभक्तिः
ಹರಿಭಕ್ತಿಃ
ನಲವತ್ತೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 102. ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವಂತಹದ್ದು ಯಾವುದು?
Ans. ಧರ್ಮನಿಷ್ಥೆ ಮತ್ತು ಹರಿಭಕ್ತಿ
Q 103. पातकं च किम् ?
ಪಾತಕಂ ಚ ಕಿಮ್?
Ans. हिंसा
ಹಿಂಸಾ
Q 103. ಯಾವುದು ಪಾತಕವು?
Ans. ಹಿಂಸೆ
Q 104.को हि भगवत्प्रियः स्यात् ?
ಕೋ ಹಿ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ ಸ್ಯಾತ್?
Ans. यो अन्यं न उद्वेजयेत् अनुद्विग्नः
ಯೊ ಅನ್ಯಂ ನ ಉದ್ವೇಜಯೇತ್ ಅನುದ್ವಿಗ್ನಃ
Q 104. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಪ್ರಿಯನಾದವನು ಯಾರು?
Ans. ಯಾರು ಇತರರಿಗೆ ಕೋಪ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವೋ ಹಾಗೂ ಸ್ವಯಂ ತಾನೂ ಕೋಪ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಂತಹವನು ಭಗವಂತನಿಗೆ ಪ್ರಿಯನು
Sloka 43
कस्मात् सिद्धिः तपसः बुद्धिः क्व नु भूसुरे कुतो बुद्धिः ।
वृद्धोपसेवया के वृद्धा ये धर्मतत्त्वज्ञाः ॥ ४३॥
ಕಸ್ಮಾತ್ ಸಿದ್ಧಿಃ ತಪಸಃ ಬುದ್ಧಿಃ ಕ್ವ ನು ಭೂಸುರೇ ಕುತೋ ಬುದ್ಧಿಃ .
ವೃದ್ಧೋಪಸೇವಯಾ ಕೇ ವೃದ್ಧಾ ಯೇ ಧರ್ಮತತ್ತ್ವಜ್ಞಾಃ .. 43..
Q 105. कस्मात् सिद्धिः ?
ಕಸ್ಮಾತ್ ಸಿದ್ಧಿಃ?
Ans. तपसः
ತಪಸಃ
ನಲವತ್ಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 105. ಯಾವುದು ಯಶಸ್ಸು ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ?
Ans. ತಪಸ್ಸಿನಂತೆ ಏಕಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಪರಿಶ್ರಮ
Q 106. बुद्धिः क्व नु ?
ಬುದ್ಧಿಃ ಕ್ವ ನು?
Ans. भूसुरे
ಭೂಸುರೇ
Q 106. ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ?
Ans. ಯಾರು ಭೂಸುರರು ಅಥವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೋ ಅವರಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ
Q 107. कुतो बुद्धिः?
ಕುತೋ ಬುದ್ಧಿಃ ?
Ans. वृद्धोपसेवया
ವೃದ್ಧೋಪಸೇವಯಾ
Q 107. ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ?
Ans. ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯು ಬರುತ್ತದೆ
Q 108. के वृद्धा😕
ಕೇ ವೃದ್ಧಾಃ?
Ans. ये धर्मतत्त्वज्ञाः
ಯೇ ಧರ್ಮತತ್ತ್ವಜ್ಞಾಃ
Q 108. ಯಾರು ವೃದ್ಧರು?
Ans. ಧರ್ಮದ ಸಾರವನ್ನು ಅರಿತಿರುವವರು, ಅಂದರೆ ಧರ್ಮತತ್ವಜ್ಞರು
Sloka 44
सम्भावितस्य मरणादधिकं किं दुर्यशो भवति ।
लोके सुखी भवेत्को धनवान्धनमपि च किं यतश्चेष्टं ॥ ४४॥
ಸಂಭಾವಿತಸ್ಯ ಮರಣಾದಧಿಕಂ ಕಿಂ ದುರ್ಯಶೋ ಭವತಿ .
ಲೋಕೇ ಸುಖೀ ಭವೇತ್ಕೋ ಧನವಾಂಧನಮಪಿ ಚ ಕಿಂ ಯತಶ್ಚೇಷ್ಟಂ .. 44..
Q 109. सम्भावितस्य मरणादधिकं किम् ?
ಸಂಭಾವಿತಸ್ಯ ಮರಣಾದಧಿಕಂ ಕಿಂ?
Ans. दुर्यशो भवति
ದುರ್ಯಶೋ ಭವತಿ
ನಲವತ್ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 109. ಸಂಭಾವಿತರಿಗೆ ಮರಣಕ್ಕಿಂತಲೂ ಘೋರವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಅಪಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು
Q 110. लोके सुखी भवेत् कः?
ಲೋಕೇ ಸುಖೀ ಭವೇತ್ ಕಃ?
Ans. धनवान्
ಧನವಾಂನ್
Q 110. ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸುಖಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವವರು ಯಾರು?
Ans. ಧನವಂತರು
Q 111. धनमपि च किम् ?
ಧನಮಪಿ ಚ ಕಿಮ್?
Ans. यतश्चेष्टम्
ಯತಶ್ಚೇಷ್ಟಮ್
Q 111. ಸಿರಿಸಂಪದಗಳೆಂದರೇನು?
Ans. ತಾನು ಬಯಸಿದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಶಕ್ತವಾಗಿಸುವಂತಹುದು
Sloka 45
सर्वसुखानां बीजं किं पुण्यं दुःखमपि कुतः पापात् ।
कस्यैश्वर्यं यः किल शङ्करमाराधयेद्भक्त्या ॥ ४५॥
ಸರ್ವಸುಖಾನಾಂ ಬೀಜಂ ಕಿಂ ಪುಣ್ಯಂ ದುಃಖಮಪಿ ಕುತಃ ಪಾಪಾತ್ .
ಕಸ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಂ ಯಃ ಕಿಲ ಶಂಕರಮಾರಾಧಯೇದ್ಭಕ್ತ್ಯಾ .. 45..
Q 112. सर्वसुखानां बीजं किम् ?
ಸರ್ವಸುಖಾನಾಂ ಬೀಜಂ ಕಿಮ್
Ans. पुण्यम्
ಪುಣ್ಯಂ
ನಲವತ್ತೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 112. ಎಲ್ಲ ಸುಖಸಂತೋಷಗಳ ಮೂಲ ಯಾವುದು?
Ans. ತಾನು ಮಾಡಿದ ಒಳ್ಳೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದ ಪುಣ್ಯವು
Q 113. दुःखमपि कुतः ?
ದುಃಖಮಪಿ ಕುತಃ?
Ans. पापात्
ಪಾಪಾತ್
Q 113. ಮತ್ತು ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಯಾವುದು?
Ans. ತಾನು ಮಾಡಿದ ಪಾಪಕರ್ಮಗಳು
Q 114. कस्यैश्वर्यम् ?
ಕಸ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಮ್?
Ans. यः किल शङ्करमाराधयेद्भक्त्या
ಯಃ ಕಿಲ ಶಂಕರಮಾರಾಧಯೇದ್ಭಕ್ತ್ಯಾ
Q 114. ಯಾರೇ ಆಗಲಿ, ಐಶ್ವರ್ಯ ಅಥವಾ ವೈಭೋಗದಿಂದ ಸಂಪನ್ನನಾಗಲು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ?
Ans. ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಶಿವನನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿಯೂ ಐಶ್ವರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದಾಗಿದೆ
Sloka 46
को वर्द्धते विनीतः को वा हीयेत यो दृप्तः ।
को न प्रत्येतव्यो ब्रूते यश्चानृतं शश्वत् ॥ ४६॥
ಕೋ ವರ್ದ್ಧತೇ ವಿನೀತಃ ಕೋ ವಾ ಹೀಯೇತ ಯೋ ದೃಪ್ತಃ .
ಕೋ ನ ಪ್ರತ್ಯೇತವ್ಯೋ ಬ್ರೂತೇ ಯಶ್ಚಾನೃತಂ ಶಶ್ವತ್ .. 46..
Q 115. को वर्द्धते ?
ಕೋ ವರ್ದ್ಧತೇ?
Ans. विनीतः
ವಿನೀತಃ
ನಲವತ್ತಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 115. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಯಾರು ಹೊಂದುವರು?
Ans. ನಮ್ರತೆ, ವಿನಯಗಳಿಂದ ಸಂಪನ್ನರಾದವರು
Q 116. को वा हीयेते?
ಕೋ ವಾ ಹೀಯೇತೇ?
Ans. यो दृप्तः
ಯೋ ದೃಪ್ತಃ
Q 116. ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ ಯಾರು ಅವನತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ?
Ans. ದುರಹಂಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮದೋನ್ಮತ್ತರು
Q 117. को न प्रत्येतव्य: ?
ಕೋ ನ ಪ್ರತ್ಯೇತವ್ಯಃ?
Ans. ब्रूते यश्चानृतं शश्वत्
ಬ್ರೂತೇ ಯಶ್ಚಾನೃತಂ ಶಶ್ವತ್
Q 117. ಯಾರನ್ನು ನಂಬಬಾರದು?
Ans. ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದನ್ನೇ ಚಾಳಿಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸುಳ್ಳುಗಾರನನ್ನು ನಂಬಬಾರದು
Sloka 47
कुत्रानृतेऽप्यपापां यच्चोक्तं धर्मरक्षार्थं ।
को धर्मोऽभिमतो यः शिष्टानां निजकुलीनानां ॥ ४७॥
ಕುತ್ರಾನೃತೇಽಪ್ಯಪಾಪಾಂ ಯಚ್ಚೋಕ್ತಂ ಧರ್ಮರಕ್ಷಾರ್ಥಂ .
ಕೋ ಧರ್ಮೋಽಭಿಮತೋ ಯಃ ಶಿಷ್ಟಾನಾಂ ನಿಜಕುಲೀನಾನಾಂ .. 47..
Q 118. कुत्र अनृतेऽपि अपापम्?
ಕುತ್ರ ಅನೃತೇಽಪಿ ಅಪಾಪಮ್ ?
Ans. यच्चोक्तं धर्म रक्षार्थम्
ಯಚ್ಚೋಕ್ತಂ ಧರ್ಮರಕ್ಷಾರ್ಥಮ್
ನಲವತ್ತೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 118. ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಪಾಪವಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ?
Ans. ಯಾವಾಗ ತನ್ನ ಧರ್ಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೇರೆ ದಾರಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲವೋ, ಆಗ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿದರೂ ಪಾಪವಲ್ಲ
Q 119. को धर्म😕
ಕೋ ಧರ್ಮಃ?
Ans. अभिमतो यः शिष्टानां निजकुलीनानाम्
ಅಭಿಮತೋ ಯಃ ಶಿಷ್ಟಾನಾಂ ನಿಜಕುಲೀನಾನಾಮ್
Q 119. ಯಾವುದು ಧರ್ಮ?
Ans. ತನ್ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪೂರ್ವಜರು ಅನುಸರಿಸಿದಂತಹ ಎಲ್ಲ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದೇ ಧರ್ಮವು
Sloka 48
साधुबलं किं दैवं कः साधुः सर्वदा तुष्टः ।
दैवं किं यत्सुकृतं कः सुकृती श्लाघ्यते च यः सद्भिः ॥ ४८॥
ಸಾಧುಬಲಂ ಕಿಂ ದೈವಂ ಕಃ ಸಾಧುಃ ಸರ್ವದಾ ತುಷ್ಟಃ .
ದೈವಂ ಕಿಂ ಯತ್ಸುಕೃತಂ ಕಃ ಸುಕೃತೀ ಶ್ಲಾಘ್ಯತೇ ಚ ಯಃ ಸದ್ಭಿಃ .. 48..
Q 120. साधुबलं किम्?
ಸಾಧುಬಲಂ ಕಿಮ್?
Ans. दैवम्
ದೈವಮ್
ನಲವತ್ತೆಂಟನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 120. ಸಾಧುವಿಗೆ ಬಲವನ್ನೀಯುವವರು ಯಾರು?
Ans. ದೇವರು
Q 121. कः साधुः ?
ಕಃ ಸಾಧುಃ?
Ans. सर्वदा तुष्टः
ಸರ್ವದಾ ತುಷ್ಟಃ
Q 121. ಸಾಧು ಎಂದರೆ ಯಾರು?
Ans. ಸದಾ ಸಂತುಷ್ಟನಾಗಿರುವವನೇ ಸಾಧು
Q 122. दैवं किम्?
ದೈವಂ ಕಿಮ್?
Ans. यत्सुकृतम्
ಯತ್ಸುಕೃತಮ್
Q 122. ದೈವ ಅಥವಾ ವಿಧಿ ಎಂದರೆ ಏನು?
Ans. ಅವರವರ ಸುಕೃತವೇ ಅವರ ದೈವ
Q 123. कः सुकृती ?
ಕಃ ಸುಕೃತೀ?
Ans. श्लाघ्यते च यः सद्भिः
ಶ್ಲಾಘ್ಯತೇ ಚ ಯಃ ಸದ್ಭಿಃ
Q 123. ಯೋಗ್ಯವಾದ ಸುಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಲಾಭ ಹೊಂದಿದವರು ಯಾರು?
Ans. ಸದಾಚಾರ ಸಂಪನ್ನರಾದಜನರ ಶ್ಲಾಘನೆ ಮತ್ತು ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಂತಹವರು
Sloka 49
गृहमेधिनश्च मित्रं किं भार्या को गृही च यो यजते ।
को यज्ञो यः श्रुत्या विहितः श्रेयस्करो नृणां ॥ ४९॥
ಗೃಹಮೇಧಿನಶ್ಚ ಮಿತ್ರಂ ಕಿಂ ಭಾರ್ಯಾ ಕೋ ಗೃಹೀ ಚ ಯೋ ಯಜತೇ .
ಕೋ ಯಜ್ಞೋ ಯಃ ಶ್ರುತ್ಯಾ ವಿಹಿತಃ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರೋ ನೃಣಾಂ .. 49..
Q 124. गृहमेधिनश्च मित्रं किम् ?
ಗೃಹಮೇಧಿನಶ್ಚ ಮಿತ್ರಂ ಕಿಮ್?
Ans. भार्या
ಭಾರ್ಯಾ
ನಲವತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 124. ಗೃಹಸ್ಥನ ನಿಜವಾದ ಮಿತ್ರ ಮತ್ತು ಹಿತೈಷಿ ಯಾರು?
Ans. ನೆಚ್ಚಿನ ಪತ್ನಿ
Q 125. को गृही च ?
ಕೋ ಗೃಹೀ ಚ?
यो यजते
Ans. ಯೋ ಯಜತೇ
Q 125. ಗೃಹಸ್ಥನು ಯಾರು?
Ans. ಯಾರು ದೀಕ್ಷೆ ತೊಟ್ಟು ಯಜ್ಞಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನೇ ಗೃಹಸ್ಥ
Q 126. को यज्ञ: ?
ಕೋ ಯಜ್ಞಃ?
Ans. यः श्रुत्या विहितः श्रेयस्करो नृणाम्
ಯಃ ಶ್ರುತ್ಯಾ ವಿಹಿತಃ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರೋ ನೃಣಾಂ
Q 126. ಯಜ್ಞ ಎಂದರೇನು?
Ans. ಜನರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯುದಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಲಾದ ಕರ್ಮವೇ ಯಜ್ಞ
Sloka 50
कस्य क्रिया हि सफला यः पुनराचारवां शिष्टः ।
कः शिष्टो यो वेदप्रमाणवां को हतः क्रियाभ्रष्टः ॥ ५०॥
ಕಸ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ ಹಿ ಸಫಲಾ ಯಃ ಪುನರಾಚಾರವಾಂ ಶಿಷ್ಟಃ .
ಕಃ ಶಿಷ್ಟೋ ಯೋ ವೇದಪ್ರಮಾಣವಾಂ ಕೋ ಹತಃ ಕ್ರಿಯಾಭ್ರಷ್ಟಃ .. 50..
Q 127. कस्य क्रिया हि सफला ?
ಕಸ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ ಹಿ ಸಫಲಾ ?
Ans. यः पुनराचारवान् शिष्टः
ಯಃ ಪುನರಾಚಾರವಾನ್ ಶಿಷ್ಟಃ
ಐವತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 127. ಯಾರ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಫಲವನ್ನೀಯುತ್ತವೆ?
Ans. ಶಿಷ್ಟನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಥವಾ ಸದಾಚಾರ ಸಂಪನ್ನನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಫಲವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ
Q 128. कः शिष्ट: ?
ಕಃ ಶಿಷ್ಟಃ?
Ans. यो वेदप्रमाणवान्
ಯೋ ವೇದಪ್ರಮಾಣವಾನ್
Q 128. ಶಿಷ್ಟನು ಯಾರು?
Ans. ವೇದ ಪ್ರಮಾಣಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು
Q 129. को हतः ?
ಕೋ ಹತಃ?
Ans. क्रियाभ्रष्टः
ಕ್ರಿಯಾಭ್ರಷ್ಟಃ
Q 129. ಜೀವಿಸಿದ್ದರೂ ಸಹ ಮೃತನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವವರು ಯಾರು?
Ans. ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಿದ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಯಾರು ಪಾಲನೆ ಮಾಡದೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ಬದುಕಿದ್ದರೂ ಸತ್ತಂತೆಯೇ!
Sloka Fifty One
को धन्यः संन्यासी को मान्यः पण्डितः साधुः ।
कः सेव्यो यो दाता को दाता योऽर्थितृप्तिमातनुते ॥ ५१॥
ಕೋ ಧನ್ಯಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಕೋ ಮಾನ್ಯಃ ಪಂಡಿತಃ ಸಾಧುಃ .
ಕಃ ಸೇವ್ಯೋ ಯೋ ದಾತಾ ಕೋ ದಾತಾ ಯೋಽರ್ಥಿತೃಪ್ತಿಮಾತನುತೇ .. 51..
Q 130. को धन्यः ?
ಕೋ ಧನ್ಯಃ
Ans. संन्यासी
ಸಂನ್ಯಾಸೀ
ಐವತ್ತೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 130. ಸಮೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಧನ್ಯನಾದವನು ಯಾರು?
Ans. ಸಕಲವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದಂತಹ ಸನ್ಯಾಸಿ
Q 131. को मान्यः ?
ಕೋ ಮಾನ್ಯಃ?
Ans. पण्डितः साधुः
ಪಂಡಿತಃ ಸಾಧುಃ
Q 131. ಮಾನ್ಯತೆಗೆ ಪಾತ್ರನು ಯಾರು?
Ans. ಪಂಡಿತ, ಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಸಾಧು
Q 132. कः सेव्य😕
ಕಃ ಸೇವ್ಯಃ?
Ans. यो दाता
ಯೋ ದಾತಾ
Q132. ಸೇವೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹನಾದವನು ಯಾರು?
Ans. ಉದಾರವಾಗಿ ದಾನ ಮಾಡತಕ್ಕಂತಹ ದಾತನು
Q 133. को दाता ?
ಕೋ ದಾತಾ?
Ans. यो अर्थि तृप्तिमातनुते
ಯೋ ಅರ್ಥಿ ತೃಪ್ತಿಮಾತನುತೇ
Q 133. ಉದಾರವಾಗಿ ದಾನ ಮಾಡತಕ್ಕಂತಹ ದಾತ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಬಹುದು?
Ans. ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುವವರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವವನನ್ನುದಾತ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ
Sloka Fifty-Two
किं भाग्यं देहवतामारोग्यं कः फली कृषिकृत् ।
कस्य न पापं जपतः कः पूर्णो यः प्रजावां स्यात् ॥ ५२॥
ಕಿಂ ಭಾಗ್ಯಂ ದೇಹವತಾಮ್ ಆರೋಗ್ಯಂ ಕಃ ಫಲೀ ಕೃಷಿಕೃತ್ .
ಕಸ್ಯ ನ ಪಾಪಂ ಜಪತಃ ಕಃ ಪೂರ್ಣೋ ಯಃ ಪ್ರಜಾವಾಂ ಸ್ಯಾತ್ .. 52..
Q 134.किं भाग्यम् देहवताम् ?
ಕಿಂ ಭಾಗ್ಯಂ ದೇಹವತಾಮ್?
Ans. अlरोग्यम्
ಆರೋಗ್ಯಂ
ಐವತ್ತೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q134. ದೇಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರತಕ್ಕಂತಹ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಭಾಗ್ಯವು ಯಾವುದು?
Ans. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆರೋಗ್ಯವೇ ಭಾಗ್ಯವು
Q 135. कः फली ?
ಕಃ ಫಲೀ?
Ans. कृषिकृत्
ಕೃಷಿಕೃತ್
Q 135. ತನ್ನ ಪರಿಶ್ರಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪ್ರತಿಫಲವನ್ನು ಯಾರು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ?
Ans. ತನ್ನ ಆಯ್ಕೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪರಿಶ್ರಮ ಹಾಕಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಮಾಡುವವನು
Q 136. कस्य न पापम् ?
ಕಸ್ಯ ನ ಪಾಪಮ್?
Ans. जपतः
ಜಪತಃ
Q 136. ಪಾಪದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುವವನು ಯಾರು?
Ans. ಯಾರು ಸತತವಾಗಿ ಭಗವಂತನ ನಾಮವನ್ನು ಜಪಿಸುವನೋ, ಅವನು ಪಾಪದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ
Q 137. कः पूर्ण😕
ಕಃ ಪೂರ್ಣಃ?
Ans. यः प्रजावान् स्यात्
ಯಃ ಪ್ರಜಾವಾಂ ಸ್ಯಾತ್
Q 137. ಯಾರನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ ಹೊಂದಿದವನು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ?
Ans. ಸದಾಚಾರ, ಸದ್ಗುಣ, ಶೀಲವಂತ ಸಂತತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವನನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ
Sloka Fifty-Three
किं दुष्करं नराणां यन्मनसो निग्रहः सततं ।
को ब्रह्मचर्यवां स्यात्यश्चास्खलितोर्ध्वरेतस्कः ॥ ५३॥
ಕಿಂ ದುಷ್ಕರಂ ನರಾಣಾಂ ಯನ್ಮನಸೋ ನಿಗ್ರಹಃ ಸತತಂ .
ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವಾಂ ಸ್ಯಾತ್ಯಶ್ಚಾಸ್ಖಲಿತೋರ್ಧ್ವರೇತಸ್ಕಃ .. 53..
Q 138. किं दुष्करं नराणाम् ?
ಕಿಂ ದುಷ್ಕರಂ ನರಾಣಾಮ್?
Ans. यन्मनसो निग्रह: सततम्
ಯನ್ಮನಸೋ ನಿಗ್ರಹಃ ಸತತಮ್
ಐವತ್ಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 138. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ದುಸ್ತರವಾದ ಸಂಗತಿ ಯಾವುದು?
Ans. ಸದಾಕಾಲವೂ ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು
Q 139. को ब्रह्मचर्यवान् स्यात् ?
ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವಾಂ ಸ್ಯಾತ್ ಯಶ್ಚ ಅಸ್ಖಲಿತೋರ್ಧ್ವರೇತಸ್ಕಃ?
Ans. यश्च अस्खलित उूर्ध्वरेतस्कः
ಯಶ್ಚ ಅಸ್ಖಲಿತ್ ಉರ್ಧ್ವರೇತಸ್ಕಃ
Q 139. ಆತ್ಮ ಸಂಯಮದ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ನಿಜವಾದ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಯಾರು?
Ans. ತನ್ನ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಘನೀಭವಿಸಿಕೊಂಡು ಯಾರು ಅಸ್ಖಲಿತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನೇ ನಿಜವಾದ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ
Sloka Fifty-Four
का च परदेवतोक्ता चिच्छक्तिः को जगत्भर्ता ।
सूर्यः सर्वेषां को जीवनहेतुः स पर्जन्यः ॥ ५४॥
ಕಾ ಚ ಪರದೇವತೋಕ್ತಾ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಃ ಕೋ ಜಗತ್ಭರ್ತಾ .
ಸೂರ್ಯಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕೋ ಜೀವನಹೇತುಃ ಸ ಪರ್ಜನ್ಯಃ .. 54..
Q 140. का च परदेवतोक्ता ?
ಕಾ ಚ ಪರದೇವತೋಕ್ತಾ?
Ans. चिच्छक्तिः
ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಃ
ಐವತ್ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 140. ಪರದೇವತೆ ಅಥವಾ ಪರಮ ಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವತೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ದೇವತೆ ಯಾರು?
Ans. ಭಗವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ, ನಿಷ್ಕಳಂಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯುಳ್ಳ ಶಕ್ತಿಯೇ ಪರದೇವತೆ
Q 141. को जगत्भर्ता ?
ಕೋ ಜಗತ್ಭರ್ತಾ?
Ans. सूर्यः
ಸೂರ್ಯಃ
Q 141. ಸಕಲ ಜಗತ್ತನ್ನೂ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವವನು ಯಾರು?
Ans. ತನ್ನ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಶಾಖದಿಂದ, ಸೂರ್ಯನು ಸಕಲ ಜಗತ್ತನ್ನೂ ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ
Q 142. सर्वेषां को जीवनहेतुः?
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕೋ ಜೀವನಹೇತುಃ?
Ans. स पर्जन्यः
ಸ ಪರ್ಜನ್ಯಃ
Q 142. ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ಪೋಷಿಸಿ ಕಾಪಾಡುವುದು ಯಾರು?
Ans. ಪರ್ಜನ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಳೆ
Sloka Fifty-Five
कः शूरो यो भीतत्राता त्राता च कः सद्गुरुः ।
को हि जगद्गुरुरुक्तः शम्भुः ज्ञानं कुतः शिवादेव ॥ ५५॥
ಕಃ ಶುರೋ ಯೋ ಭೀತತ್ರಾತಾ ತ್ರಾತಾ —-ಚ ಕಃ ಸದ್ಗುರುಃ .
ಕೋ ಹಿ ಜಗದ್ಗುರುರುಕ್ತಃ ಶಂಭುಃ ಜ್ಞಾನಂ ಕುತಃ ಶಿವಾದೇವ .. 55..
Q 143. कः शूर: ?
ಕಃ ಶೂರಃ?
Ans. यो भीतत्राता
ಯೋ ಭೀತತ್ರಾತಾ
ಐವತ್ತೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 143. ನಿಜವಾದ ಶೂರನು ಯಾರು?
Ans. ಭಯಭೀತರಾದಂತಹವರಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡಿ ಕಾಪಾಡುವವನು
Q 144. त्राता च कः?
ತ್ರಾತಾ ಚ ಕಃ?
Ans. सद्गुरुः
ಸದ್ಗುರುಃ
Q 144. ಯಾರು ನಿಜವಾದ ರಕ್ಷಕ ?
Ans. ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಬೋಧಕನಾದಂತಹ ಗುರುವೇ ನಿಜವಾದ ರಕ್ಷಕ
Q 145. को हि जगद्गुरुरुक्तः ?
ಕೋ ಹಿ ಜಗದ್ಗುರುರುಕ್ತಃ?
Ans. शम्भुः
ಶಂಭುಃ
Q 145. ಜಗದ್ಗುರು ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ?
Ans. ಪರಮ ಶಿವನಾದ ಶಂಭುವನ್ನು ಜಗದ್ಗುರು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ
Q 146. ज्ञानं कुतः ?
ಜ್ಞಾನಂ ಕುತಃ?
Ans. शिवादेव
ಶಿವಾದೇವ
Q 146. ಯಾರಿಂದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು?
Ans. ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿಯೂ ಪರಮ ಶಿವನಿಂದಲೇ
Sloka Fifty-Six
मुक्तिं लभेत कस्मान्मुकुन्दभक्तेः मुकुन्दः कः ।
यस्तारयेदविद्यां का चाविद्या यदात्मनोऽस्फूर्तिः ॥ ५६॥
ಮುಕ್ತಿಂ ಲಭೇತ ಕಸ್ಮಾನ್ಮುಕುಂದಭಕ್ತೇಃ ಮುಕುಂದಃ ಕಃ .
ಯಸ್ತಾರಯೇದವಿದ್ಯಾಂ ಕಾ ಚಾವಿದ್ಯಾ ಯದಾತ್ಮನೋಽಸ್ಫೂರ್ತಿಃ .. 56..
Q 147. मुक्तिं लभेत कस्मात् ?
ಮುಕ್ತಿಂ ಲಭೇತ ಕಸ್ಮಾತ್?
Ans. मुकुन्दभक्तेः
ಮುಕುಂದಭಕ್ತೇಃ
ಐವತ್ತಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 147. ಯಾವುದರಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ?
Ans. ಹೃದಯಪೂರ್ವಕ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮುಕುಂದನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವುದರಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ
Q 148. मुकुन्दः कः ?
ಮುಕುಂದಃ ಕಃ?
Ans. यस्तारयेत् अविद्याम्
ಯಸ್ತಾರಯೇತ್ ಅವಿದ್ಯಾಮ್
Q 148. ಮುಕುಂದ ಯಾರು?
Ans. ಅವಿದ್ಯೆ ಅಥವಾ ಅಜ್ಞಾನದ ಆಚೆಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಭಗವಂತನೇ ಮುಕುಂದ
Q 149. का चाविद्या ?
ಕಾ ಚಾವಿದ್ಯಾ?
Ans. यदात्मनो अस्फूर्तिः
ಯದಾತ್ಮನೋ ಅಸ್ಫೂರ್ತಿಃ
Q 149. ಅವಿದ್ಯೆ ಅಥವಾ ಅಜ್ಞಾನ ಎಂದರೇನು?
Ans.ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯೇ ಅವಿದ್ಯೆ ಅಥವಾ ಅಜ್ಞಾನ
Sloka Fifty-Seven
कस्य न शोको यः स्याद्क्रोधः किं सुखं तुष्टिः ।
को राजा रञ्चनकृत्कश्चश्वा नीचसेवको यः स्यात् ॥ ५७॥
ಕಸ್ಯ ನ ಶೋಕೋ ಯಃ ಸ್ಯಾದ್ಕ್ರೋಧಃ ಕಿಂ ಸುಖಂ ತುಷ್ಟಿಃ .
ಕೋ ರಾಜಾ ರಂಚನಕೃತ್ಕಶ್ಚ ಶ್ವಾ ನೀಚಸೇವಕೋ ಯಃ ಸ್ಯಾತ್ .. 57..
Q 150. कस्य न शोक: ?
ಕಸ್ಯ ನ ಶೋಕಃ?
Ans. यः स्याद् अक्रोधः
ಯಃ ಸ್ಯಾದ್ ಅಕ್ರೋಧಃ
ಐವತ್ತೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 15೦. ಶೋಕದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತರು ಯಾರು?
Ans. ಯಾರಿಗೆ ಕೋಪ, ಆಕ್ರೋಶಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವರು ಶೋಕದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತರು
Q 151. किं सुखं ?
ಕಿಂ ಸುಖಂ?
Ans. तुष्टिः
ತುಷ್ಟಿಃ
Q 151. ಸುಖವು ಯಾವುದು?
Ans. ಸಂತುಷ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಯೇ ಸುಖವು
Q 152. को राजा ?
ಕೋ ರಾಜಾ?
Ans. रञ्चनकृत्
ರಂಚನಕೃತ್
Q 152. ರಾಜನು ಯಾರು?
Ans. ತನ್ನ ಪ್ರಜೆಗಳ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದವನೇ ರಾಜ
Q 153. कश्च श्वा ?
ಕಶ್ಚ ಶ್ವಾ?
Ans. नीचसेवको यः स्यात्
ನೀಚಸೇವಕೋ ಯಃ ಸ್ಯಾತ್
Q 153. ನಾಯಿಯಂತಿರುವವನು ಯಾರು?
Ans. ನೀಚರಿಂದ ಉಪಕಾರವನ್ನು ಬಯಸುವವನು
Sloka Fifty-Eight
को मायी परमेशः क इन्द्रजालायते प्रपञ्चोऽयं ।
कः स्वप्ननिभो जाग्रद्व्यवहारः सत्यमपि च किं ब्रह्म ॥ ५८॥
ಕೋ ಮಾಯೀ ಪರಮೇಶಃ ಕ ಇಂದ್ರಜಾಲಾಯತೇ ಪ್ರಪಂಚೋಽಯಂ .
ಕಃ ಸ್ವಪ್ನನಿಭೋ ಜಾಗ್ರದ್ವ್ಯವಹಾರಃ ಸತ್ಯಮಪಿ ಚ ಕಿಂ ಬ್ರಹ್ಮ .. 58..
Q 154. को मायी ?
ಕೋ ಮಾಯೀ?
Ans. परमेशः
ಪರಮೇಶಃ
ಐವತ್ತೆಂಟನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 154. ಮಾಯೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ದೇವರು ಯಾರು?
Ans. ಪರಮೇಶ್ವರನು
Q 155. क: इन्द्रजालायते ?
ಕಃ ಇಂದ್ರಜಾಲಾಯತೇ?
Ans. प्रपञ्चोऽयम्
ಪ್ರಪಂಚೋಽಯಂ
Q 155. ನಿಜವಾದ ಇಂದ್ರಜಾಲದ ಮೋಡಿಯು ಯಾವುದು?
Ans. ಸದಾ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಪಂಚವು
Q 156. कः स्वप्ननिभ: ?
ಕಃ ಸ್ವಪ್ನನಿಭಃ?
Ans. जाग्रद् व्यवहारः
ಜಾಗ್ರದ್ ವ್ಯವಹಾರಃ
Q 156. ಕನಸಿನ ಅನುಭವವನ್ನು ಯಾವುದು ಹೋಲುತ್ತದೆ?
Ans. ಜಾಗೃತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಹಾರಗಳು
Q 157. सत्यमपि च किम् ?
ಸತ್ಯಮಪಿ ಚ ಕಿಮ್?
Ans. ब्रह्म
ಬ್ರಹ್ಮ
Q 157. ನಿಜವಾದ ಅಥವ ಸತ್ಯವಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಯಾವುದು?
Ans. ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಬ್ರಹ್ಮನು
Sloka Fifty-Nine
किं मिथ्या यद्विद्यानाश्यं तुच्छं तु शशविषाणादि ।
का चानिर्वाच्या माया किं कल्पितं द्वैतं ॥ ५९॥
ಕಿಂ ಮಿಥ್ಯಾ ಯದ್ವಿದ್ಯಾನಾಶ್ಯಂ ತುಚ್ಛಂ ತು ಶಶವಿಷಾಣಾದಿ .
ಕಾ ಚಾನಿರ್ವಾಚ್ಯಾ ಮಾಯಾ ಕಿಂ ಕಲ್ಪಿತಂ ದ್ವೈತಂ .. 59..
Q 158. किं मिथ्या ?
ಕಿಂ ಮಿಥ್ಯಾ
Ans. यद्विद्या नाश्यम्
ಯದ್ವಿದ್ಯಾ ನಾಶ್ಯಂ
ಐವತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 158. ಅಸತ್ಯವಾದ ಮತ್ತು ಭ್ರಾಂತಿಕಾರಕವಾದ ಮಿಥ್ಯೆಯು ಯಾವುದು?
Ans. ನಿಜವಾದ ಜ್ಞಾನವು ಸ್ಫುರಿಸಿದಾಗ ಮಾಯವಾಗುವಂತಹುದು
Q 159. तुच्छं तु ?
ತುಚ್ಛಂ ತು?
Ans. शशविषाणादि
ಶಶವಿಷಾಣಾದಿ
Q 159. ಅಸ್ತಿತ್ವರಹಿತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದುದು ಅಥವಾ ತುಚ್ಛವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. “ಮೊಲದ ಕೊಂಬು” ಅಥವಾ “ಗಗನ ಕುಸುಮ” ಎಂಬ ಭ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಕಲ್ಪನೆಗಳು
Q 160. का च अनिर्वाच्या ?
ಕಾ ಚಾ ಅನಿರ್ವಾಚ್ಯಾ?
Ans. माया
ಮಾಯಾ
Q 160. ಇದು ಸತ್ಯ ಅಥವಾ ಇದು ಮಿಥ್ಯೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಇತ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಲು ಆಗದಿರುವಂತಹುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಮಾಯೆ
Q 161. किं कल्पितम् ?
ಕಿಂ ಕಲ್ಪಿತಮ್
Ans. द्वैतम्
ದ್ವೈತಂ
Q 161. ಯಾವುದು ಕಲ್ಪಿತವು ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಾರೋಪಿತವು ?
Ans. ದ್ವೈತವು
Sloka Sixty
किं पाtरमार्थिकं स्यादद्वैतं चाज्ञता कुतोऽनादिः ।
वपुषश्च पोषकं किं प्रारब्धं चान्नदायि किं चायुः ॥ ६०॥
ಕಿಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ಸ್ಯಾದದ್ವೈತಂ ಚಾಜ್ಞತಾ ಕುತೋಽನಾದಿಃ .
ವಪುಷಶ್ಚ ಪೋಷಕಂ ಕಿಂ ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಚಾನ್ನದಾಯಿ ಕಿಂ ಚಾಯುಃ .. 60..
Q 162. किं पारमार्थिकं स्यात् ?
ಕಿಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ಸ್ಯಾತ್
Ans. अद्वैतम्
ಅದ್ವೈತಂ
ಅರವತ್ತನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 162. ಯಾವುದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸತ್ಯವಾದ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕವು?
Ans. ಅದ್ವೈತವು
Q 163. च अज्ञता कुत😕
ಚ ಅಜ್ಞತಾ ಕುತಃ?
Ans. अनादिः
ಅನಾದಿಃ
Q 163. ಅಜ್ಞಾನವು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ?
Ans. ಅದು ಅನಾದಿಯು. ಅಂದರೆ ಅಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಆದಿಯೇ ಇಲ್ಲ
Q 164. वपुषश्च पोषकं किम् ?
ವಪುಷಶ್ಚ ಪೋಷಕಂ ಕಿಂ
Ans. प्रारब्धम्
ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಪೋ
Q 164. ದೇಹವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಪೋಷಿಸುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಗತಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕರ್ಮಫಲವಾದ ಪ್ರಾರಬ್ಧವು
Q 165. च अन्नदायि किम् ?
ಚಾ ಅನ್ನದಾಯಿ ಕಿಮ್?
Ans. च आयुः
ಚ ಆಯುಃ
Q 165. ನಾವು ಬದುಕಲು ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಪೋಷಣೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಆಹಾರವನ್ನು ಯಾವುದು ನೀಡುತ್ತದೆ?
Ans. ಪ್ರಾರಬ್ಧವು ನೀಡಿದ ಜೀವಿತ ಕಾಲಾವಧಿ ಅಥವಾ ಆಯಸ್ಸು
Sloka Sixty-One
को ब्रह्मणैरुपास्यो गायत्र्यर्काग्निगोचरः शम्भुः ।
गायत्र्यामादित्ये चाग्नौ शम्भ च किं नु तत्तत्त्वं ॥ ६१॥
ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೈರುಪಾಸ್ಯೋ ಗಾಯತ್ರ್ಯರ್ಕಾಗ್ನಿಗೋಚರಃ ಶಂಭುಃ .
ಗಾಯತ್ರ್ಯಾಮಾದಿತ್ಯೇ ಚಾಗ್ನೌ ಶಂಭ ಚ ಕಿಂ ನು ತತ್ತತ್ತ್ವಂ .. 61..
Q 166. को ब्रह्मणै: उपास्य: ?
ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೈಃ ಉಪಾಸ್ಯಃ?
Ans. गायत्री अर्क अग्नि गोचर: शम्भुः
ಗಾಯತ್ರೀ ಅರ್ಕ ಅಗ್ನಿ ಗೋಚರಃ ಶಂಭುಃ
ಅರವತ್ತೊಂದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 166. ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಯಾರನ್ನು ಕುರಿತು ಉಪಾಸಿಸಬೇಕು?
Ans. ಗಾಯತ್ರಿ, ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿ ಎಂಬ ಉಪಾಸನಾ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಶಂಭು ಅಥವಾ ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ಉಪಾಸಿಸಬೇಕು
Q 167. गायत्र्याम् आदित्ये च अग्नौ शम्भौ च किं नु ?
ಗಾಯತ್ರ್ಯಾಮ್ ಆದಿತ್ಯೇ ಚ ಅಗ್ನೌ ಶಂಭೌ ಚ ಕಿಂ ನು?
Ans. तत् तत्त्वम्
ತತ್ ತತ್ತ್ವಂ
Q 167. ಗಾಯತ್ರಿ, ಸೂರ್ಯ, ಅಗ್ನಿ ಮತ್ತು ಶಂಭು, ಈ ನಾಲ್ವರಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಮಾನ ಅಂಶವು ಯಾವುದು?
Ans. ನಾಲ್ವರಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವ ಮೂಲತತ್ವ ಅಥವಾ ಸತ್ಯಸ್ಥಿತಿ
Sloka Sixty-Two
प्रत्यक्षदेवता का माता पूज्यो गुरुश्च कः तातः ।
कः सर्वदेवतात्मा विद्याकर्मान्वितो विप्रः ॥ ६२॥
ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷದೇವತಾ ಕಾ ಮಾತಾ ಪೂಜ್ಯೋ ಗುರುಶ್ಚ ಕಃ ತಾತಃ .
ಕಃ ಸರ್ವದೇವತಾತ್ಮಾ ವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಾನ್ವಿತೋ ವಿಪ್ರಃ .. 62..
Q 168. प्रत्यक्ष देवता का ?
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದೇವತಾ ಕಾ?
Ans. माता
ಮಾತಾ
ಅರವತ್ತೆರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 168. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದೇವತೆ ಯಾರು?
Ans. ತಾಯಿಯೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದೇವತೆ
Q 169. पूज्यो गुरुश्च कः ?
ಪೂಜ್ಯೋ ಗುರುಶ್ಚ ಕಃ?
Ans. तातः
ತಾತಃ
Q 169. ಸದಾಕಾಲವೂ ಗೌರವಾರ್ಹನಾದ ಪೂಜ್ಯ ಗುರುವು ಯಾರು?
Ans. ತಂದೆಯೇ ಪೂಜ್ಯ ಗುರುವು
Q 170. कः सर्वदेवतात्मा ?
ಕಃ ಸರ್ವದೇವತಾತ್ಮಾ?
Ans. विद्या कर्मान्वितो विप्रः
ವಿದ್ಯಾ ಕರ್ಮಾನ್ವಿತೋ ವಿಪ್ರಃ
Q 170. ಸರ್ವ ದೇವತಾತ್ಮನು ಯಾರು?
Ans. ಸಕಲ ಜ್ಞಾನವನ್ನೂ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ಚಾರಿತ್ರ್ಯವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು
Sloka Sixty-Three
कश्च कुलक्षयहेतुः सन्तापः सज्जनेषु योऽकारि ।
केषाममोघ वचनं ये च पुनः सत्यमौनशमशीलाः ॥ ६३॥
ಕಶ್ಚ ಕುಲಕ್ಷಯಹೇತುಃ ಸಂತಾಪಃ ಸಜ್ಜನೇಷು ಯೋಽಕಾರಿ .
ಕೇಷಾಮಮೋಘ ವಚನಂ ಯೇ ಚ ಪುನಃ ಸತ್ಯಮೌನಶಮಶೀಲಾಃ .. 63..
Q 171. कश्च कुलक्षय हेतुः ?
ಕಶ್ಚ ಕುಲಕ್ಷಯ ಹೇತುಃ?
Ans. सन्तापः सज्जनेषु यो अकारि
ಸಂತಾಪಃ ಸಜ್ಜನೇಷು ಯೋ ಅಕಾರಿ
ಅರವತ್ಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 171. ಕುಲಕ್ಷಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಪತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಿಮಿತ್ತವಾದುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಸಜ್ಜನರನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಧುಸಂತರನ್ನು ಹಿಂಸಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ಸಂತಾಪವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು
Q 172. केषाम् अमोघ वचनं ?
ಕೇಷಾಮ್ ಅಮೋಘ ವಚನಂ?
Ans. ये च पुनः सत्य मौन शम शीलाः
ಯೇ ಚ ಪುನಃ ಸತ್ಯ ಮೌನ ಶಮ ಶೀಲಾಃ
Q 172. ಯಾರ ಮಾತುಗಳು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ವಿಫಲವಾಗುವುದಿಲ್ಲ?
Ans.
1. ಯಾರು ಅನವತರವೂ ಸತ್ಯವನ್ನೇ ನುಡಿಯುವರೋ
2. ಯಾರು ಮೌನವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ
3. ಯಾರು ಸರ್ವದಾ ಸಹನಶೀಲರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಎಂದಿಗೂ ವಿಫಲವಾಗುವುದಿಲ್ಲ
Sloka Sixty-Four
किं जन्म विषयसङ्गः किमुत्तरं जन्म पुत्रः स्यात् ।
कोऽपरिहार्यो मृत्युः कुत्र पदं विन्यसेच्च दृक्पूते ॥ ६४॥
ಕಿಂ ಜನ್ಮ ವಿಷಯಸಂಗಃ ಕಿಮುತ್ತರಂ ಜನ್ಮ ಪುತ್ರಃ ಸ್ಯಾತ್ .
ಕೋಽಪರಿಹಾರ್ಯೋ ಮೃತ್ಯುಃ ಕುತ್ರ ಪದಂ ವಿನ್ಯಸೇಚ್ಚ ದೃಕ್ಪೂತೇ .. 64..
Q 173. किं जन्म ?
ಕಿಂ ಜನ್ಮ?
Ans. विषयसङ्गः
ಅರವತ್ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 173. ಜನ್ಮ ತಾಳುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು?
Ans. ವಿಷಯೋಪಭೋಗಗಳ ಮೇಲಿನ ಮೋಹವೇ ಜನ್ಮ ತಾಳುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ
Q 174. किमुत्तरं जन्म ?
ಕಿಮುತ್ತರಂ ಜನ್ಮ?
Ans. पुत्रः स्यात्
ಪುತ್ರಃ ಸ್ಯಾತ್
Q 174. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಎರಡನೆಯ ಜನ್ಮ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುವುದು ಯಾವುದು?
Ans. ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವಂತ ಮಗನನ್ನು ಅವನ ಎರಡನೆಯ ಜನ್ಮ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ
Q 175. को अपरिहार्य: ?
ಕೋ ಅಪರಿಹಾರ್ಯಃ?
Ans. मृत्युः
ಮೃತ್ಯುಃ
Q 175. ಯಾವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲಿಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ?
Ans. ಮೃತ್ಯುವನ್ನು
Q 176. कुत्र पदं विन्यसेच्च ?
ಕುತ್ರ ಪದಂ ವಿನ್ಯಸೇಚ್ಚ?
Ans. दृक्पूते
ದೃಕ್ಪೂತೇ
Q 176. ವಾಸ್ತವ್ಯ ಹೂಡಲು ನಾವು ಯಾವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು?
Ans. ಸ್ವಚ್ಛವಾದ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು
Sloka Sixty-Five
पात्रं किमन्नदाने क्षुधितं कोऽर्च्यो हि भगवदवतारः ।
कश्च भगवान्महेशः शङ्करनारायणात्मैकः ॥ ६५॥
ಪಾತ್ರಂ ಕಿಮನ್ನದಾನೇ ಕ್ಷುಧಿತಂ ಕೋಽರ್ಚ್ಯೋ ಹಿ ಭಗವದವತಾರಃ .
ಕಶ್ಚ ಭಗವಾನ್ಮಹೇಶಃ ಶಂಕರನಾರಾಯಣಾತ್ಮೈಕಃ .. 65..
Q 177. पात्रं किम् अन्नदाने ?
ಪಾತ್ರಂ ಕಿಮ್ ಅನ್ನದಾನೇ?
Ans. क्षुधितम्
ಕ್ಷುಧಿತಮ್
ಅರವತ್ತೈದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q 177. ಅನ್ನದಾನಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದವನು ಯಾರು?
Ans. ಹಸಿದವನು ಅನ್ನದಾನಕ್ಕೆ ಅರ್ಹನು
Q 178. को अर्च्यो हि ?
ಕೋ ಅರ್ಚ್ಯೋ ಹಿ?
Ans. भगवदवतारः
ಭಗವದವತಾರಃ
Q178. ಪೂಜಿಸಲು ಅರ್ಹನಾದವನು ಯಾರು?
Ans. ಭಗವದವತಾರಿಯು ಪೂಜಿಸಲು ಅರ್ಹನು
Q 179.कश्च भगवान् ?
ಕಶ್ಚ ಭಗವಾನ್?
Ans. महेशः शङ्करनारायणात्मैकः
ಮಹೇಶಃ ಶಂಕರನಾರಾಯಣಾತ್ಮೈಕಃ
Q 179.ಭಗವಂತನು ಯಾರು?
Ans. ಶಂಕರ ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಮಹೇಶ್ವರನೇ ಭಗವಂತನು
Sloka Sixty-Six
फलमपि भगवद्भक्तेः किं तल्लोकस्वरुपसाक्षात्त्वं ।
मोक्षश्च को ह्यविद्यास्तमयः कः सर्ववेदभूः अथ च ॐ ॥ ६६॥
ಫಲಮಪಿ ಭಗವದ್ಭಕ್ತೇಃ ಕಿಂ ತಲ್ಲೋಕಸ್ವರುಪಸಾಕ್ಷಾತ್ತ್ವಂ .
ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಕೋ ಹ್ಯವಿದ್ಯಾಸ್ತಮಯಃ ಕಃ ಸರ್ವವೇದಭೂಃ ಅಥ ಚ ಓಂ .. 66..
Q 180. फलमपि भगवद्भक्तेः किं ?
ಫಲಮಪಿ ಭಗವದ್ಭಕ್ತೇಃ ಕಿಂ?
Ans. तल्लोक स्वरूपसाक्षात्त्वं
ತಲ್ಲೋಕ ಸ್ವರುಪಸಾಕ್ಷಾತ್ತ್ವಂ
ಅರವತ್ತಾರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
Q180. ಭಗವದ್ಭಕ್ತರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಫಲವೇನು?
Ans. ದಿವ್ಯವಾದ ಸತ್ಯಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ದೈವಸಾನ್ನಿಧ್ಯದ ನೇರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ
Q 181. मोक्षश्च क: ?
ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಕಃ?
Ans. हि अविद्यास्तमयः
ಹಿ ಅವಿದ್ಯಾಸ್ತಮಯಃ
Q 181. ಮೋಕ್ಷ ಎಂದರೇನು?
Ans. ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುವುದೇ ಮೋಕ್ಷ
Q 182. कः सर्व वेदभूः ?
ಕಃ ಸರ್ವ ವೇದಭೂಃ?
Ans. अथ च ॐ
ಅಥ ಚ ಓಂ
Q 182. ಸಕಲ ವೇದಗಳ ಮೂಲ ಯಾವುದು?
Ans. ಪವಿತ್ರಾಕ್ಷರವಾದ ಓಂಕಾರವು ಸಕಲ ವೇದಗಳ ಮೂಲ
Sloka Sixty-Seven PHALASRUTI
इत्येषा कण्ठस्था प्रश्नोत्तररत्नमालिका येषां ।
ते मुक्ताभरणा इव विमलाश्चा भान्ति सत्समाजेषु ॥ ६७॥
ಇತ್ಯೇಷಾ ಕಂಠಸ್ಥಾ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರರತ್ನಮಾಲಿಕಾ ಯೇಷಾಂ .
ತೇ ಮುಕ್ತಾಭರಣಾ ಇವ ವಿಮಲಾಶ್ಚಾ ಭಾಂತಿ ಸತ್ಸಮಾಜೇಷು .. 67..
ಅರವತ್ತೇಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
ಫಲಶೃತಿ
ಈ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ಮಾಲಿಕೆಯಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ, ಮುತ್ತುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಹೊಳೆಯುವ ಆಭರಣದಂತೆ ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಸತ್ಸಂಗದಲ್ಲಿ ಕಾಂತಿಯುಕ್ತವಾಗಿ ಶೋಭಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿಗೆ ಶ್ರೀಮದ್ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ವಿರಚಿತ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ರತ್ನಮಾಲಿಕಾ ಸಮಾಪ್ತಿಯಾಯಿತು
॥ इति श्रीमद् शङ्कराचार्यविरचिता प्रश्नोत्तररत्नमालिका समाप्ता ॥
॥ಇತಿ ಶ್ರೀಮದ್ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಾ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರರತ್ನಮಾಲಿಕಾ ಸಮಾಪ್ತಾ॥